TRANSLATION
Arjuna said, By this explanation of the highest secret concerning the Self which Thou hast spoken, for the sake of blessing me, my delusion has been dispelled.
Arjuna sagte: Das höchste Geheimnis, die Rede über höchste Selbst, die du mir gnädigerweise mitgeteilt hast: durch sie its meine Verwirrung von mir gewichen. (11.01)
अर्जुन ने कहा — मुझ पर अनुग्रह करने के लिए जो परम गोपनीय, अध्यात्मविषयक वचन (उपदेश) आपके द्वारा कहा गया, उससे मेरा मोह दूर हो गया है
அர்ஜுனன் (கிருஷ்ணனிடம்), "எனது நலனுக்காக உன்னால் சொல்லப்பட்ட, அத்யாத்மம் (ஆத்ம அறிவு) என்று அழைக்கப்படும் தலைமையான புதிரை (பரம ரகசியத்தை) குறித்த இந்த விவாதம் எனது மயக்கத்தைப் போக்கியது. ௧௧:௧

LITERAL MEANINGS
arjunaḥ uvācha—Arjun said; mat-anugrahāya—out of compassion to me; paramam—supreme; guhyam—confidential; adhyātma-sanjñitam—about spiritual knowledge; yat—which; tvayā—by you; uktam—spoken; vachaḥ—words; tena—by that; mohaḥ—illusion; ayam—this; vigataḥ—is dispelled; mama—my

TRANSLATION
The origin and destruction of beings have been heard in detail from You, O lotus-eyed Lord, and also Your inexhaustible greatness.
Ich habe von dir ausführlich über die Beburt und das Hinschwinden der Dinge gehört, ebenso auch über deine unvergängliche Herrlichkeit, o Lotusäugiger (Kŗşna). (11.02)
हे कमलनयन ! मैंने भूतों की उत्पत्ति और प्रलय आपसे विस्तारपूर्वक सुने हैं तथा आपका अव्यय माहात्म्य (प्रभाव) भी सुना है
ஓ! தாமரை இதழ்களைப் போன்ற கண்களைக் கொண்டவனே (கிருஷ்ணா), உயிர்களின் படைப்பையும் அழிப்பையும் குறித்து உன்னிடம் விரிவாகக் கேட்டேன். அழிவற்ற உனது பெருமையையும் கேட்டேன். ௧௧:௨

LITERAL MEANINGS
bhava—appearance; apyayau—disappearance; hi—indeed; bhūtānām—of all living beings; śhrutau—have heard; vistaraśhaḥ—in detail; mayā—by me; tvattaḥ—from you; kamala-patra-akṣha—lotus-eyed one; māhātmyam—greatness; api—also; cha—and; avyayam—eternal

TRANSLATION
Now, O Supreme Lord, as Thou hast thus described Thyself, O Supreme Person, I wish to behold Thy divine form.
Was du von deinem Sein ausgesagt hast, o höchster Herr, ist wirklich so. (Doch) begehre ich dernach, deine göttliche Gestalt zu sehen, o höchster puruşa. (11.03)
हे परमेश्वर ! आप अपने को जैसा कहते हो, यह ठीक ऐसा ही है। (परन्तु) हे पुरुषोत्तम ! मैं आपके ईश्वरीय रूप को प्रत्यक्ष देखना चाहता हूँ
ஓ! பெரும் தலைவா (பரமேஸ்வரா, கிருஷ்ணா) உன்னைப் பற்றி நீ சொல்லியவாறே இருக்கிறாய். ஓ! ஆண்மக்களில் சிறந்தவனே (புருஷோத்தமா, கிருஷ்ணா), உனது இறைமை பெற்ற வடிவத்தைக் (ஈஸ்வர ரூபத்தைக்) காண நான் விரும்புகிறேன். ௧௧:௩

LITERAL MEANINGS
evam—thus; etat—this; yathā—as; āttha—have spoken; tvam—you; ātmānam—yourself; parama-īśhvara—Supreme Lord; draṣhṭum—to see; ichchhāmi—I desire; te—your; rūpam—form; aiśhwaram—divine; puruṣha-uttama—Shree Krishna, the Supreme Divine Personality

TRANSLATION
If Thou, O Lord, thinkest it possible for me to see it, do Thou, then, O Lord of the Yogis, show me Thy imperishable Self.
Wenn du glaubst, o Herr, daß es von mir gesehen werden kann, dann enthülle mir dein unvergängliches Selbst, o Herr des Yoga (Kŗşna). (11.04)
हे प्रभो ! यदि आप मानते हैं कि मेरे द्वारा वह आपका रूप देखा जाना संभव है, तो हे योगेश्वर ! आप अपने अव्यय रूप का दर्शन कराइये
ஓ! தலைவா (கிருஷ்ணா), அதைக் (அந்த வடிவத்தைக்) காணத் தகுந்தவன் என என்னை நீ கருதினால், ஓ! யோகசக்தியின் தலைவா (யோகேஸ்வரா, கிருஷ்ணா), உனது நித்தியமான (அழிவற்ற) ஆத்மாவை எனக்கு வெளிப்படுத்துவாயாக" என்றான் (அர்ஜுனன்). ௧௧:௪

LITERAL MEANINGS
manyase—you think; yadi—if; tat—that; śhakyam—possible; mayā—by me; draṣhṭum—to behold; iti—thus; prabho—Lord; yoga-īśhvara—Lord of all mystic powers; tataḥ—then; me—to me; tvam—you; darśhaya—reveal; ātmānam—yourself; avyayam—imperishable

TRANSLATION
The Blessed Lord said, "Behold, O Arjuna, forms of Mine, by the hundreds and thousands, of different sorts, divine, and of various colors and shapes."
Der Erhabene sagte: Erblicke, o Pârtha (Arjuna), meine Gestalten, hundertfältig, tausendfältig, verschiedenartig, göttlich, von verschiedenen Farben und Formen. (11.05)
श्रीभगवान् ने कहा — हे पार्थ ! मेरे सैकड़ों तथा सहस्रों नाना प्रकार के और नाना वर्ण तथा आकृति वाले दिव्य रूपों को देखो
அதற்கு அந்தப் புனிதமானவன் (கிருஷ்ணன் அர்ஜுனனிடம்), "ஓ! பிருதையின் மகனே (அர்ஜுனா), நூற்றுக்கணக்கான, ஆயிரக்கணக்கான, பல்வேறான, பல்வேறு நிறம் மற்றும் வடிவம் கொண்ட, தெய்வீகமான எனது வடிவங்களைப் பார். ௧௧:௫

LITERAL MEANINGS
śhrī-bhagavān uvācha—the Supreme Lord said; paśhya—behold; me—my; pārtha—Arjun, the son of Pritha; rūpāṇi—forms; śhataśhaḥ—by the hundreds; atha—and; sahasraśhaḥ—thousands; nānā-vidhāni—various; divyāni—divine; nānā—various; varṇa—colors; ākṛitīni—shapes; cha—and

TRANSLATION
Behold the Adityas, the Vasus, the Rudras, the two Asvins, and the Maruts; behold many wonders never before seen, O Arjuna.
Erblicke die Âdityas, die Vasus, die Rudras, die zwei Aśvins und auch die Maruts. Erblicke, o Bhârata (Arjuna), viele vorher nie gesehene Wunder. (11.06)
हे भारत ! (मुझमें) आदित्यों, वसुओं, रुद्रों तथा अश्विनीकुमारों और मरुद्गणों को देखो, तथा और भी अनेक इसके पूर्व कभी न देखे हुए आश्चर्यों को देखो
ஆதித்யர்கள், வசுக்கள், ருத்ரர்கள், அசுவினிகள், மருத்துகள் ஆகியோரைப் பார். ஓ! பாரதா (அர்ஜுனா), இதற்குமுன் (நீ) கண்டிராத எண்ணிலடங்கா அற்புதங்களைப் பார். ௧௧:௬

LITERAL MEANINGS
paśhya—behold; ādityān—the (twelve) sons of Aditi; vasūn—the (eight) Vasus; rudrān—the (eleven) Rudras; aśhvinau—the (twin) Ashvini Kumars; marutaḥ—the (forty-nine) Maruts; tathā—and; bahūni—many; adṛiṣhṭa—never revealed; pūrvāṇi—before; paśhya—behold; āśhcharyāṇi—marvels; bhārata—Arjun, scion of the Bharatas

TRANSLATION
Now, behold, O Arjuna, in this My body, the entire universe centered in one, including the moving and the unmoving, and whatever else you desire to see.
Erblicke heute das ganze Universum, das bewegliche und das unbewegliche und was du sonst noch zu schauen begehst, o Gudâkeśa (Arjuna), hier in meinen Körper vereinigt. (11.07)
हे गुडाकेश ! आज (अब) इस मेरे शरीर में एक स्थान पर स्थित हुए चराचर सहित सम्पूर्ण जगत् को देखो तथा और भी जो कुछ तुम देखना चाहते हो, उसे भी देखो
ஓ! சுருள்முடி கொண்டவனே (குடாகேசா, அர்ஜுனா), அசைவன மற்றும் அசையாதன ஆகியவை கொண்ட அண்டம் முழுமையும் ஒன்றாக (ஒரே இடத்தில்) திரண்ட எனது உடலையும், இன்னும் நீ காண விரும்பும் அனைத்தையும் பார். ௧௧:௭

LITERAL MEANINGS
iha—here; eka-stham—assembled together; jagat—the universe; kṛitsnam—entire; paśhya—behold; adya—now; sa—with; chara—the moving; acharam—the non- moving; mama—my; dehe—in this form; guḍākeśha—Arjun, the conqueror of sleep; yat—whatever; cha—also; anyat—else; draṣhṭum—to see; ichchhasi—you wish

TRANSLATION
But you are not able to behold Me with these your own eyes; I give you the divine eye; behold My lordly Yoga.
Doch kannst du mich nicht mit diesem deinem (menschlichen) Auge erblicken. Ich will dir das übernatürliche Auge verleihen. Schaue meine göttliche Macht. (11.08)
परन्तु तुम अपने इन्हीं (प्राकृत) नेत्रों के द्वारा मुझे देखने में समर्थ नहीं हो; (इसलिए) मैं तुम्हें दिव्यचक्षु देता हूँ, जिससे तुम मेरे ईश्वरीय 'योग' को देखो
எனினும், உனது இந்தக் கண்களைக் கொண்டு என்னைக் காணத் தகுந்தவனாக நீ இல்லை. (எனவே), நான் உனக்குத் தெய்வீகப் பார்வையை (ஞானக் கண்ணை) அளிக்கிறேன். இறைமை பெற்ற எனது மறைபொருள் இயல்பைப் (ஈஸ்வர யோகத்தைப்) பார்" என்றான் (கிருஷ்ணன்). ௧௧:௮

LITERAL MEANINGS
na—not; tu—but; mām—me; śhakyase—you can; draṣhṭum—to see; anena—with these; eva—even; sva-chakṣhuṣhā—with your physical eyes; divyam—divine; dadāmi—I give; te—to you; chakṣhuḥ—eyes; paśhya—behold; me—my; yogam aiśhwaram—majestic opulence

TRANSLATION
Sanjaya said, Having thus spoken, O king, the great Lord of Yoga, Hari (Krishna), showed Arjuna His supreme form as the Lord.
Samjaya sagte: Nachdem er so gesprochen hatte, o König, enthüllte Hari, der große Herr des Yoga, dem Pârtha (Arjuna) seine höchste und göttliche Gestalt: mit vielen Mündern (11.09)
संजय ने कहा — हे राजन् ! महायोगेश्वर हरि ने इस प्रकार कहकर फिर अर्जुन के लिए परम ऐश्वर्ययुक्त रूप को दर्शाया
சஞ்சயன் (திருதராஷ்டிரனிடம்) தொடர்ந்தான், "ஓ! ஏகாதிபதி (திருதராஷ்டிரரே), இதைச் சொன்னவனும், வலிமைமிக்கப் பெரும் யோக சக்தியின் தலைவனுமான ஹரி (கிருஷ்ணன்), பல வாய்களும், கண்களும் கொண்டதும், ௧௧:௯

LITERAL MEANINGS
sañjayaḥ uvācha—Sanjay said; evam—thus; uktvā—having spoken; tataḥ—then; rājan—King; mahā-yoga-īśhvaraḥ—the Supreme Lord of Yog; hariḥ—Shree Krishna; darśhayām āsa—displayed; pārthāya—to Arjun; paramam—divine; rūpam aiśhwaram—opulence

TRANSLATION
With numerous mouths and eyes, with numerous wondrous sights, with numerous divine adornments, with numerous divine weapons uplifted, such a form He showed.
Und Augen, mit vielen wunderbaren Gesichten, mit vielem himmlischen Schmuck, mit vielen emporgestreckten göttlichen Waffen, himmlische Kränze und Gewänder tragend, mit (11.10)
उस अनेक मुख और नेत्रों से युक्त तथा अनेक अद्भुत दर्शनों वाले एवं बहुत से दिव्य भूषणों से युक्त और बहुत से दिव्य शस्त्रों को हाथों में उठाये हुये
பல அற்புத அம்சங்களைக் கொண்டதும், பல தெய்வீக ஆபரணங்களைப் பூண்டதும், பல தெய்வீக ஆயுதங்களை ஏந்தியதும், தெய்வீக மாலைகள் மற்றும் ஆடைகளைச் சூடியதும், தெய்வீக மணமிக்க நறுமணத் தைலங்கள் பூசியதும், ௧௧:௧०

LITERAL MEANINGS
aneka—many; vaktra—faces; nayanam—eyes; aneka—many; adbhuta—wonderful; darśhanam—had a vision of; aneka—many; divya—divine; ābharaṇam—ornaments; divya—divine; aneka—many; udyata—uplifted; āyudham—weapons;

TRANSLATION
Wearing divine garlands and apparel, anointed with divine unguents, the all-wonderful, resplendent Being is endless with faces on all sides.
Himmlischen Düften und Salben, aus allen Wundern bestehend, strahlend, grenzenlos, das Antlitz nach allen Seiten gerichtet. (11.11)
दिव्य माला और वस्त्रों को धारण किये हुये और दिव्य गन्ध का लेपन किये हुये एवं समस्त प्रकार के आश्चर्यों से युक्त अनन्त, विश्वतोमुख (विराट् स्वरूप) परम देव (को अर्जुन ने देखा)
அனைத்து அற்புதங்களையும் கொண்டதும், பிரகாசமாகவும், எல்லையற்றதாகவும், அனைத்துப் புறங்களிலும் முகங்களைக் கொண்டதுமான தலைமையான தனது இறைமை வடிவத்தை அந்தப் பிருதையின் மகனுக்கு (குந்தியின் மகன் அர்ஜுனனுக்கு) வெளிப்படுத்தினான். ௧௧:௧௧

LITERAL MEANINGS
divya—divine; mālya—garlands; āmbara—garments; dharam—wearing; divya—divine; gandha—fragrances; anulepanam—anointed with; sarva—all; āśhcharya-mayam—wonderful; devam—Lord; anantam—unlimited; viśhwataḥ—all sides; mukham—face

TRANSLATION
If the splendour of a thousand suns were to blaze out simultaneously in the sky, that would be the splendour of that mighty being.
Würde am Himmel plötzlich das Licht von tausend Sonnen aufflammen, so würde vielleicht dies dem Glanze jenes erhabenen Wesens gleichkommen. (11.12)
आकाश में सहस्र सूर्यों के एक साथ उदय होने से उत्पन्न जो प्रकाश होगा, वह उस (विश्वरूप) परमात्मा के प्रकाश के सदृश होगा
ஒரே நேரத்தில், வானத்தில், ஆயிரம் சூரியன்களின் ஒளி வெடிக்குமாயின், (அப்போது) அதுவே (அந்த ஒளியே) அந்த வல்லமையுள்ளவனின் (கிருஷ்ணனின்) ஒளியைப் போன்றதாக இருக்கும். ௧௧:௧௨

LITERAL MEANINGS
divi—in the sky; sūrya—suns; sahasrasya—thousand; bhavet—were; yugapat—simultaneously; utthitā—rising; yadi—if; bhāḥ—splendor; sadṛiśhī—like; sā—that; syāt—would be; bhāsaḥ—splendor; tasya—of them; mahā-ātmanaḥ—the great personality

TRANSLATION
There, in the body of the God of gods, Arjuna then saw the entire universe resting in one, with its myriad of divisions.
Da schaute der Pândava (Arjuna)das ganze Universum mit seinen mannigfachen Teilen in einem einzigen vereinigt, in dem Körper des Gottes der Götter. (Siehe 13.16, und 18.20) (11.13)
पाण्डुपुत्र अर्जुन ने उस समय अनेक प्रकार से विभक्त हुए सम्पूर्ण जगत् को देवों के देव श्रीकृष्ण के शरीर में एक स्थान पर स्थित देखा
பல கூறுகளாகப் பிரிக்கப்பட்ட அண்டம் முழுமையும், அந்தத் தேவதேவனின் (கிருஷ்ணனின்) உடலில் ஒன்றாகத் திரண்டிருப்பதை அந்தப் பாண்டுவின் மகன் (அர்ஜுனன்), கண்டான். ௧௧:௧௩

LITERAL MEANINGS
tatra—there; eka-stham—established in one place; jagat—the universe; kṛitsnam—entire; pravibhaktam—divided; anekadhā—many; apaśhyat—could see; deva-devasya—of the God of gods; śharīre—in the body; pāṇḍavaḥ—Arjun; tadā—at that time

TRANSLATION
Then, Arjuna, filled with wonder and his hair standing on end, bowed his head to the God and spoke with palms joined.
Dann sagte der Schätzegewinner (Arjuna), von Staunen ergriffen, mit sich sträubenden Haaren, sein Haupt vor dem Herrn verneigend, mit (zum Gruß) gefalteten Händen: (11.14)
उसके उपरान्त वह आश्चर्यचकित हुआ हर्षित रोमों वाला (जिसे रोमांच का अनुभव हो रहा हो) धनंजय अर्जुन विश्वरूप देव को (श्रद्धा भक्ति सहित) शिर से प्रणाम करके हाथ जोड़कर बोला
அப்போது, பெரும் வியப்பால் நிறைந்த தனஞ்சயன் (அர்ஜுனன்), மயிர் சிலிர்த்தபடி தலைவணங்கி, கூப்பிய கரங்களுடன் அந்தத் தேவனிடம் (கிருஷ்ணனிடம்) பேசினான். ௧௧:௧௪

LITERAL MEANINGS
tataḥ—then; saḥ—he; vismaya-āviṣhṭaḥ—full of wonder; hṛiṣhṭa-romā—with hair standing on end; dhanañjayaḥ—Arjun, the conqueror of wealth; praṇamya—bow down; śhirasā—with (his) head; devam—the Lord; kṛita-añjaliḥ—with folded hands; abhāṣhata—he addressed

TRANSLATION
Arjuna said, "O God, I see all the gods in Your body, as well as hosts of various classes of beings, Brahma the Lord seated on the lotus, all the sages, and the celestial serpents."
Arjuna sagte: In deinem Körper, o Gott, sehe ich alle Götter und ebenso die verschiedenen Scharen von Wesen, Brahman, den Herrn, der auf dem Lotusthron sitzt, und alle die Weisen und die himmlischen Nâgas. (11.15)
अर्जुन ने कहा — हे देव! मैं आपके शरीर में समस्त देवों को तथा अनेक भूतविशेषों के समुदायों को और कमलासन पर स्थित सृष्टि के स्वामी ब्रह्माजी को, ऋषियों को और दिव्य सर्पों को देख रहा हूँ
அர்ஜுனன் (கிருஷ்ணனிடம்), "ஓ! தேவா (கிருஷ்ணா), தேவர்கள் அனைவரையும், உயிரினங்களின் பல்வேறு கூட்டங்கள் அனைத்தையும், (தனது) தாமரை இருக்கையில் அமர்ந்திருக்கும் பிரம்மனையும், முனிவர்கள் அனைவரையும், தெய்வீகப் பாம்புகளையும் நான் (உன்னில்) காண்கிறேன். ௧௧:௧௫

LITERAL MEANINGS
arjunaḥ uvācha—Arjun said; paśhyāmi—I behold; devān—all the gods; tava—your; deva—Lord; dehe—within the body; sarvān—all; tathā—as well as; bhūta viśheṣha-saṅghān—hosts of different beings; brahmāṇam—Lord Brahma; īśham—Shiv; kamala-āsana-stham—seated on the lotus flower; ṛiṣhīn—sages; cha—and; sarvān—all; uragān—serpents; cha—and; divyān—divine

TRANSLATION
I see You with boundless form on every side, with many arms, stomachs, mouths, and eyes; neither the end nor the middle nor the beginning do I see, O Lord of the Universe, O Cosmic Form.
Ich sehe dich mit nach allen Seiten unendlicher Gestalt, mit zahllosen Armen, Bäuchen, Gesichtern und Augen; aber dein Ende oder deine Mitte oder deinen Beginn sehe ich nicht, o Herr des Alls, o allumfassende Gestalt. (11.16)
हे विश्वेश्वर! मैं आपकी अनेक बाहु, उदर, मुख और नेत्रों से युक्त तथा सब ओर से अनन्त रूपों वाला देखता हूँ। हे विश्वरूप! मैं आपके न अन्त को देखता हूँ और न मध्य को और न आदि को
ஓ! எல்லையற்ற வடிவங்களைக் கொண்டவனே (அனந்தரூபா, கிருஷ்ணா), அனைத்துப் புறங்களிலும் எண்ணற்ற கரங்களையும், வயிறுகளையும், வாய்களையும், (மற்றும்) கண்களையும் கொண்டவனாக நான் உன்னைக் காண்கிறேன். ஓ! அண்டத்தின் தலைவா (விஸ்வேஸ்வரா, கிருஷ்ணா), ஓ! அண்டத்தின் வடிவானவனே (விஸ்வரூபா, கிருஷ்ணா), உனது (வடிவின்) முடிவையோ, இடையையோ, தொடக்கத்தையோ நான் காணவில்லை. ௧௧:௧௬

LITERAL MEANINGS
aneka—infinite; bāhu—arms; udara—stomachs; vaktra—faces; netram—eyes; paśhyāmi—I see; tvām—you; sarvataḥ—in every direction; ananta-rūpam—inifinite forms; na antam—without end; na—not; madhyam—middle; na—no; punaḥ—again; tava—your; ādim—beginning; paśhyāmi—I see; viśhwa-īśhwara—The Lord of the universe; viśhwa-rūpa—universal form

TRANSLATION
I see You with the diadem, club, and discus, a mass of radiance shining everywhere, very hard to look at, blazing all around like a burning fire and the sun, and immeasurable.
Ich sehe dich mit deiner Krone, deiner Keule und deinem Diskus, wie eine Lichtflut überallhin leuchtend, schwer zu erkennen, nach allen Seiten hin (blendend) mit den Lichtstrahlen des flammenden Feuers und der Sonne, unvergleichlich. (11.17)
मैं आपका मुकुटयुक्त, गदायुक्त और चक्रधारण किये हुये तथा सब ओर से प्रकाशमान् तेज का पुंज, दीप्त अग्नि और सूर्य के समान ज्योतिर्मय, देखने में अति कठिन और अप्रमेयस्वरूप सब ओर से देखता हूँ
பார்க்கக் கடினமானவனும், அனைத்துப் புறங்களில் பிரகாசிக்கும் சுடர்மிகும் நெருப்போ, சூரியனோ போன்றவனும், அளவிடமுடியாதவனுமான உன்னை, (உனது) கிரீடம், கதாயுதம், சக்கரம் ஆகியவற்றைத் தாங்கியபடி, அனைத்துப் புறங்களிலும் ஒளிரும் சக்தியின் திரளாகக் காண்கிறேன். ௧௧:௧௭

LITERAL MEANINGS
kirīṭinam—adorned with a crown; gadinam—with club; chakriṇam—with discs; cha—and; tejaḥ-rāśhim—abode of splendor; sarvataḥ—everywhere; dīpti-mantam—shining; paśhyāmi—I see; tvām—you; durnirīkṣhyam—difficult to look upon; samantāt—in all directions; dīpta-anala—blazing fire; arka—like the sun; dyutim—effulgence; aprameyam—immeasurable

TRANSLATION
You are the Imperishable, the Supreme Being, worthy of being known. You are the great treasure-house of this universe; You are the imperishable protector of the eternal Dharma; You are the Primal Person, I believe.
Du bist der Unvergängliche, das zu erfassende Höchste, du bist die letzte Ruhestätte des Alls; du bist der unsterbliche Hüter des ewigen Gesetzes, du bist, so meine ich, der immerwährende puruşa.(11.18)
आप ही जानने योग्य (वेदितव्यम्) परम अक्षर हैं; आप ही इस विश्व के परम आश्रय (निधान) हैं ! आप ही शाश्वत धर्म के रक्षक हैं और आप ही सनातन पुरुष हैं,ऐसा मेरा मत है
அழிவற்றவனாகவும், இந்த அண்டத்தின் தலைமை பொருளாகவும் (பரம்பொருளாகவும்) நீயே இருக்கிறாய். சிதைவில்லாதவனாகவும், நித்தியமான அறத்தின் (சாஸ்வத தர்மத்தின்) காவலனாகவும் நீயே இருக்கிறாய். நித்தியமான (முடிவற்ற) ஆண்மகனாக (சநாதன புருஷனாக) நான் உன்னைக் கருதுகிறேன். ௧௧:௧௮

LITERAL MEANINGS
tvam—you; akṣharam—the imperishable; paramam—the supreme being; veditavyam—worthy of being known; tvam—you; asya—of this; viśhwasya—of the creation; param—supreme; nidhānam—support; tvam—you; avyayaḥ—eternal; śhāśhvata-dharma-goptā—protector of the eternal religion; sanātanaḥ—everlasting; tvam—you; puruṣhaḥ—the Supreme Divine Person; mataḥ me—my opinion

TRANSLATION
I see You without beginning, middle, or end, infinite in power, with endless arms, the sun and moon as Your eyes, the burning fire Your mouth, heating the entire universe with Your radiance.
Ich sehe dich als einen ohne Anfang, Mitte oder Ende, von unendlicher Macht, mit zahllosen Armen, mit Sonne und Mond als deinen Augen, mit einem Antlitz wie flammendes Feuer, dessen Schein dieses ganze All versengt. (11.19)
मैं आपको आदि, अन्त और मध्य से रहित तथा अनंत सार्मथ्य से युक्त और अनंत बाहुओं वाला तथा चन्द्रसूर्यरूपी नेत्रों वाला और दीप्त अग्निरूपी मुख वाला तथा अपने तेज से इस विश्व को तपाते हुए देखता हूँ
தொடக்கம், இடைநிலை, முடிவு ஆகியவை இல்லாதவனாகவும், வரம்பில்லா ஆற்றல் கொண்டவனாகவும் (வீரனாகவும்), எண்ணிலா கரங்களைக் கொண்டவனாகவும், சூரியனையும், சந்திரனையும் கண்களாகக் கொண்டவனாகவும், சுடர் மிகும் நெருப்பை உனது வாயாகக் கொண்டவனாகவும், உன் சொந்த சக்தியால் இந்த அண்டத்தையே சுடுபவனாகவும் நான் உன்னைக் காண்கிறேன். ௧௧:௧௯

LITERAL MEANINGS
anādi-madhyāntam ananta-vīryam ananta-bāhuṁ śhaśhi-sūrya-netram paśhyāmi tvāṁ dīpta-hutāśha-vaktraṁ sva-tejasā viśhvam idaṁ tapantam

TRANSLATION
This space between the earth and the heavens, and all the quarters, is filled by You alone; having seen this, Your wonderful and terrible form, the three worlds are trembling with fear, O great-souled Being.
Von dir allein wird dieser Zwischenraum zwischen Himmel und Erde durchdrungen, ebenso alle Gegenden (Himmelsrichunggen). O Erhabener, die drei Welten erzittern, wenn diese deine wunderbare, schreckliche Gestalt erblicken. (11.20)
हे महात्मन् ! स्वर्ग और पृथ्वी के मध्य का यह आकाश तथा समस्त दिशाएं अकेले आप से ही व्याप्त हैं; आपके इस अद्भुत और उग्र रूप को देखकर तीनों लोक अतिव्यथा (भय) को प्राप्त हो रहे हैं
சொர்க்கத்திற்கும் (வானிற்கும்), பூமிக்கும் இடைப்பட்ட வெளியும், அடிவானத்தின் அனைத்துப் புள்ளிகளும் (திசைகள் அனைத்தும்) உன் ஒருவனால் மட்டுமே முழுதும் படர்ந்து ஊடுருவப்பட்டுள்ளது. இந்த உனது அற்புதமான பயங்கர வடிவத்தைக் கண்டு, ஓ! பரமாத்மாவே (கிருஷ்ணா), மூவுலகங்களும் நடுங்குகின்றன. ௧௧:௨०

LITERAL MEANINGS
dyau-ā-pṛithivyoḥ—between heaven and earth; idam—this; antaram—space between; hi—indeed; vyāptam—pervaded; tvayā—by you; ekena—alone; diśhaḥ—directions; cha—and; sarvāḥ—all; dṛiṣhṭvā—seeing; adbhutam—wondrous; rūpam—form; ugram—terrible; tava—your; idam—this; loka—worlds; trayam—three; pravyathitam—trembling; mahā-ātman—The greatest of all beings

TRANSLATION
Verily, these hosts of gods enter into Thee; some extol Thee with joined palms in fear, saying, 'May it be well!' Bands of great sages and perfected ones praise Thee with complete hymns.
Jene Götterscharen treten in dich ein, und einige preisen dich furchtvoll mit gefalteten Händen, und die Scharen der göttmichen Seher und Vollkommenen rufen dir „Heil“ und beten dich an mit Hymnen überquellenden Lobes. (11.21)
ये समस्त देवताओं के समूह आप में ही प्रवेश कर रहे हैं और कई एक भयभीत होकर हाथ जोड़े हुए आप की स्तुति करते हैं; महर्षि और सिद्धों के समुदाय 'कल्याण होवे' (स्वस्तिवाचन करते हुए) ऐसा कहकर, उत्तम (या सम्पूर्ण) स्रोतों द्वारा आपकी स्तुति करते हैं
இந்தத் தேவர்களின் கூட்டங்கள் உன்னுள் நுழைகின்றன. அச்சமுற்ற சிலர், கூப்பிய கரங்களுடன் வேண்டுகின்றனர். "நீ வாழ்க" எனச் சொல்லும் பெருமுனிவர்கள் மற்றும் சித்தர்களின் கூட்டங்கள், வளமான துதி பாடல்களால் உன்னைப் புகழ்கின்றனர். ௧௧:௨௧

LITERAL MEANINGS
amī—these; hi—indeed; tvām—you; sura-saṅghāḥ—assembly of celestial gods; viśhanti—are entering; kechit—some; bhītāḥ—in fear; prāñjalayaḥ—with folded hands; gṛiṇanti—praise; svasti—auspicious; iti—thus; uktvā—reciting; mahā-ṛiṣhi—great sages; siddha-saṅghāḥ—perfect beings; stuvanti—are extolling; tvām—you; stutibhiḥ—with prayers; puṣhkalābhiḥ—hymns

TRANSLATION
The Rudras, Adityas, Vasus, Sadhyas, Visvedevas, the two Asvins, Maruts, the Manus, and the hosts of celestial singers, Yakshas, demons, and the perfected ones, all look upon Thee with great amazement.
Die Rudras, die Âdityas, die Vasus, die Sâdhyas, die Viśvas, die beiden Aśvins, die Maruts und die Manen, und die Scharen der Gandharvas, der Yakşas, Asuras und Siddhas, sie alle schauen dich an und staunen. (11.22)
रुद्रगण, आदित्य, वसु और साध्यगण, विश्वेदेव तथा दो अश्विनीकुमार, मरुद्गण और उष्मपा, गन्धर्व, यक्ष, असुर और सिद्धगणों के समुदाय— ये सब ही विस्मित होते हुए आपको देखते हैं
ருத்ரர்கள், ஆதித்யர்கள், வசுக்கள், சித்தர்கள் (என்று அழைக்கப்படுபவர்கள்), விஸ்வர்கள், அசுவினிகள், மருத்துகள், உஷ்மபர்கள், கந்தர்வர்கள், யக்ஷர்கள், அசுரர்கள், சாத்யர்கள் உன்னைக் கண்டு வியக்கின்றனர். ௧௧:௨௨

LITERAL MEANINGS
rudra—a form of Lord Shiv; ādityāḥ—the Adityas; vasavaḥ—the Vasus; ye—these; cha—and; sādhyāḥ—the Sadhyas; viśhve—the Vishvadevas; aśhvinau—the Ashvini kumars; marutaḥ—the Maruts; cha—and; uṣhma-pāḥ—the ancestors; cha—and; gandharva—Gandharvas; yakṣha—the Yakshas; asura—the demons; siddha—the perfected beings; saṅghāḥ—the assemblies; vīkṣhante—are beholding; tvām—you; vismitāḥ—in wonder; cha—and; eva—verily; sarve—all

TRANSLATION
Having seen Your immeasurable form with many mouths and eyes, O mighty-armed one, with many arms, thighs, and feet, with many stomachs and fearsome with many teeth, the worlds are terrified, and so am I.
Sehen sie deine große Gestalt, mit vielen Mündern und Augen, o Starkarmiger, mit vielen Armen, Schenkeln und Füßen, mit vielen Bäuchen, durch viele Fangzähne schreckerregend, so erzittern die Welten, und ich ebenso. (11.23)
हे महाबाहो! आपके बहुत मुख तथा नेत्र वाले, बहुत बाहु, उरु (जंघा) तथा पैरों वाले, बहुत—ंंसी उदरों वाले तथा बहुतसी विकराल दाढ़ों वाले महान् रूप को देखकर सब लोग व्यथित हो रहे हैं और उसी प्रकार मैं भी (व्याकुल हो रहा हूँ)
ஓ! வலிமைமிக்கக் கரங்களைக் கொண்டவனே (கிருஷ்ணா), பல வாய்களும் கண்களும், எண்ணிலடங்கா கரங்களும், தொடைகளும், பாதங்களும், பல வயிறுகளும் கொண்ட உனது பெருவடிவையும், பயங்கரமான உனது கோரைப்பற்கள் பலவற்றையும் கண்டு உயிரினங்கள் அனைத்தும், நானும் அஞ்சுகிறோம். ௧௧:௨௩

LITERAL MEANINGS
rūpam—form; mahat—magnificent; te—your; bahu—many; vaktra—mouths; netram—eyes; mahā-bāho—mighty-armed Lord; bahu—many; bāhu—arms; ūru—thighs; pādam—legs; bahu-udaram—many stomachs; bahu-danṣhṭrā—many teeth; karālam—terrifying; dṛiṣhṭvā—seeing; lokāḥ—all the worlds; pravyathitāḥ—terror-stricken; tathā—so also; aham—I

TRANSLATION
On seeing Thee, touching the sky, shining in many colors, with mouths wide open, with large fiery eyes, I am terrified at heart and find neither courage nor peace, O Vishnu.
Wenn ich dich ansehe, der du den Himmel berührst, in vielen Farber: erstrahlst, mit weit geöffneten Mündern und großen glühenden Augen, so erzittert meine innerste Seele, und ich finde keinen Halt und keine Ruhe, o Visnu! (11.24)
हे विष्णो! आकाश के साथ स्पर्श किये हुए देदीप्यमान अनेक रूपों से युक्त तथा विस्तरित मुख और प्रकाशमान विशाल नेत्रों से युक्त आपको देखकर भयभीत हुआ मैं धैर्य और शान्ति को नहीं प्राप्त हो रहा हूँ
உண்மையில், வானத்தையே தொட்டுக் கொண்டு, சுடர்மிகும் ஒளியுடனும், பல வண்ணங்களுடனும், விரிந்து திறந்திருக்ககும் வாயுடனும், சுடர்மிகும் பெரிய கண்களுடனும் இருக்கும் உன்னைக் கண்டு, ஓ! விஷ்ணுவே (கிருஷ்ணா), (அச்சத்தால்) நடுங்கும் (எனது) உள் ஆன்மாவுடன் என்னால் துணிவுடனும், மன அமைதியுடனும் இனியும் இருக்க முடியாது. ௧௧:௨௪

LITERAL MEANINGS
nabhaḥ-spṛiśham—touching the sky; dīptam—effulgent; aneka—many; varṇam—colors; vyātta—open; ānanam—mouths; dīpta—blazing; viśhāla—enormous; netram—eyes; dṛiṣhṭvā—seeing; hi—indeed; tvām—you; pravyathitāntar-ātmā—my heart is trembling with fear; dhṛitim—firmness; na—not; vindāmi—I find; śhamam—mental peace; cha—and; viṣhṇo—Lord Vishnu

TRANSLATION
Having seen Thy mouths fearful with teeth blazing like the fires of cosmic dissolution, I know not the four quarters, nor do I find peace. Have mercy, O Lord of the gods, O abode of the universe.
Wenn ich deine wegen der Fangzähne schreklichen Münder, wie die verzehrenden Flammen der Zeit, betrachte, verliere ich mein Ortsgefühl und finde keinen Frieden. Sei gnädig, o Herr der Götter, Zuflucht der Welten! (11.25)
आपके विकराल दाढ़ों वाले और प्रलयाग्नि के समान प्रज्वलित मुखों को देखकर, मैं न दिशाओं को जान पा रहा हूँ और न शान्ति को प्राप्त हो रहा हूँ; इसलिए हे देवेश!  हे जगन्निवास! आप प्रसन्न हो जाइए
பயங்கரக் கோரைப் பற்களின் விளைவாக (யுக முடிவில் அனைத்தையும் எரிக்கும் நெருப்பைப் போல) பயங்கரமாக இருக்கும் உனது வாய்களைக் கண்டு, என்னால், அடிவானின் புள்ளிகளையோ (திசைகளையோ), மன அமைதியையோ உணர முடியவில்லை. ஓ! தேவர்களின் தேவா, ஓ! அண்டத்தின் புகலிடமே (கிருஷ்ணா) அருள்புரிவாயாக (கருணை கொள்வாயாக). ௧௧:௨௫

LITERAL MEANINGS
danṣhṭrā—teeth; karālāni—terrible; cha—and; te—your; mukhāni—mouths; dṛiṣhṭvā—having seen; eva—indeed; kāla-anala—the fire of annihilation; sannibhāni—resembling; diśhaḥ—the directions; na—not; jāne—know; na—not; labhe—I obtain; cha—and; śharma—peace; prasīda—have mercy; deva-īśha—The Lord of lords; jagat-nivāsa—The shelter of the universe

TRANSLATION
All the sons of Dhritarashtra, along with the hosts of kings of the earth, Bhishma, Drona, and Karna, as well as the chief among our warriors.
Alle jene Söhne des Dhrtarâstra, zusammen mit den Scharen der Könige, und auch Bhîsma, Drona und Karna, gemeinsam mit den besten Kriegern auf unserer Seite – (11.26)
और ये समस्त धृतराष्ट्र के पुत्र राजाओं के समुदाय सहित आप में प्रवेश करते हैं। भीष्म, द्रोण तथा कर्ण और हमारे पक्ष के भी प्रधान योद्धाओं के सहित.
இந்தத் திருதராஷ்டிரர் மகன்கள் அனைவரும், மன்னர்களின் கூட்டங்களுடனும், பீஷ்மர், துரோணர், சூதனின் மகன் (கர்ணன்) ஆகியோருடனும் எங்கள் புறத்தில் இருக்கும் முக்கியப் போர்வீரர்களுடனும், கொடிய கோரைப் பற்களைக் கொண்ட உன்னுடைய வாய்களில் விரைவாக விழுகின்றனர். ௧௧:௨௬

LITERAL MEANINGS
amī—these; cha—and; tvām—you; dhṛitarāśhtrasya—of Dhritarashtra; putrāḥ—sons; sarve—all; saha—with; eva—even; avani-pāla—their allied kings; sanghaiḥ—assembly; bhīṣhmaḥ—Bheeshma; droṇaḥ—Dronacharya; sūta-putraḥ—Karna; tathā—and also; asau—this; saha—with; asmadīyaiḥ—from our side; api—also; yodha-mukhyaiḥ—generals; vaktrāṇi—mouths; te—your; tvaramāṇāḥ—rushing; viśhanti—enter; danṣhṭrā—teeth; karālāni—terrible; bhayānakāni—fearsome; kechit—some; vilagnāḥ—getting stuck; daśhana-antareṣhu—between the teeth; sandṛiśhyante—are seen; chūrṇitaiḥ—getting smashed; uttama-aṅgaiḥ—heads

TRANSLATION
Some hurry into Your mouths with their terrible teeth, fearful to behold. Some are found stuck in the gaps between the teeth, their heads crushed to powder.
Stürzen in deine furchtbaren Münder mit den schrecklichen Fangzähnen. Man sieht einige, die sich zwischen den Zähnen verfangen haben, ihre Köpfe zu Staub zermalmt. (11.27)
तीव्र वेग से आपके विकराल दाढ़ों वाले भयानक मुखों में प्रवेश करते हैं और कई एक चूर्णित शिरों सहित आपके दांतों के बीच में फँसे हुए दिख रहे हैं
சிலர், தங்கள் தலைகள் நசுங்கியவாறு (உனது) பற்களின் இடைவெளிகளில் அகப்பட்டுக் காணப்படுகின்றனர். ௧௧:௨௭

LITERAL MEANINGS
vaktrāṇi—mouths; te—Your; tvaramāṇāḥ—fearful; viśanti—entering; daṁṣṭrā—teeth; karālāni—terrible; bhayānakāni—very fearful; kecit—some of them; vilagnāḥ—being attacked; daśanāntareṣu—between the teeth; sandṛśyante—being seen; cūrṇitaiḥ—smashed; uttama-aṅgaiḥ—by the head

TRANSLATION
Verily, just as many torrents of rivers flow towards the ocean, so too these heroes in the world of men enter Thy flaming mouths.
Wie die vielen reißenden Wasserfluten der Flüsse dem Meere entgegeneilen, so stürzen diese Helden der Welt in deine flammenden Münder. (11.28)
जैसे नदियों के बहुत से जलप्रवाह समुद्र की ओर वेग से बहते हैं, वैसे ही मनुष्यलोक के ये वीर योद्धागण आपके प्रज्वलित मुखों में प्रवेश करते हैं
பல நீரூற்றுகள் (ஆறுகள்) பல்வேறு வழிகளில் கடலை நோக்கி விரைவாக உருள்வதைப் போல, மனித உலகத்தின் இந்த வீரர்களும் அனைத்துப் புறங்களிலும் சுடர்விட்டெரியும் உனது வாய்களுக்குள் நுழைகின்றனர். ௧௧:௨௮

LITERAL MEANINGS
yathā—as; nadīnām—of the rivers; bahavaḥ—many; ambu-vegāḥ—water waves; samudram—the ocean; eva—indeed; abhimukhāḥ—toward; dravanti—flowing rapidly; tathā—similarly; tava—your; amī—these; nara-loka-vīrāḥ—kings of human society; viśhanti—enter; vaktrāṇi—mouths; abhivijvalanti—blazing;

TRANSLATION
As moths hurriedly rush into a blazing fire, leading to their own destruction, so too these creatures hurry into Your mouths, leading to their own destruction.
Wie Motten eilig in ein flammendes Feuer stürzen, um dort vernichtet zu werden, so stürzen zu ihrer eigenen Zerstörung diese Männer mit großer Hast in deine Münder. (11.29)
जैसे पतंगे अपने नाश के लिए प्रज्वलित अग्नि में अतिवेग से प्रवेश करते हैं, वैसे ही ये लोग भी अपने नाश के लिए आपके मुखों में अतिवेग से प्रवेश करते हैं
(தங்களை) அழித்துக் கொள்வதற்காகவே சுடர்மிகும் நெருப்பை நோக்கி வேகமாக விரையும் விட்டில் பூச்சிகளைப் (பதங்காக்களைப்) போல, (இந்த) மக்களும், தடையில்லா வேகத்துடன், (தங்கள்) அழிவுக்காகவே உனது வாய்களில் நுழைகின்றனர். ௧௧:௨௯

LITERAL MEANINGS
yathā—as; pradīptam—blazing; jvalanam—fire; pataṅgāḥ—moths; viśhanti—enter; nāśhāya—to be perished; samṛiddha vegāḥ—with great speed; tathā eva—similarly; nāśhāya—to be perished; viśhanti—enter; lokāḥ—these people; tava—your; api—also; vaktrāṇi—mouths; samṛiddha-vegāḥ—with great speed

TRANSLATION
Thou lickest up, devouring all the worlds on every side with Thy flaming mouths. Thy fierce rays, filling the whole world with radiance, burn, O Vishnu!
Mit deinen flammenden Mündern verschlingst du allerorts die Welten und leckst sie auf. Deine glühenden Strahlen erfüllen dieses ganze All und versengen es mit ihrem glutvollen Schein, o Visnu! (11.30)
हे विष्णो! आप प्रज्वलित मुखों के द्वारा इन समस्त लोकों का ग्रसन करते हुए आस्वाद ले रहे हैं, आपका उग्र प्रकाश सम्पूर्ण जगत् को तेज के द्वारा परिपूर्ण करके तपा रहा है
அனைத்துப் புறங்களில் இருந்தும் வந்த இந்த மனிதர்களை விழுங்கிவிட்டு, உனது சுடர்மிகும் வாய்களால் அவர்களை நக்குகிறாய். முழு அண்டத்தையும் (உனது) சக்தியாலும், உக்கிரமான கதிர்களால் நிரப்பி, ஓ! விஷ்ணுவே (கிருஷ்ணா), (அனைத்தையும்) சுடுகிறாய். ௧௧:௩०

LITERAL MEANINGS
lelihyase—you are licking; grasamānaḥ—devouring; samantāt—on all sides; lokān—worlds; samagrān—all; vadanaiḥ—with mouths; jvaladbhiḥ—blazing; tejobhiḥ—by effulgence; āpūrya—filled with; jagat—the universe; samagram—all; bhāsaḥ—rays; tava—your; ugrāḥ—fierce; pratapanti—scorching; viṣhṇo—Lord Vishnu

TRANSLATION
Tell me, who you are, so fierce of form. I offer my salutations to you, O God Supreme; have mercy on me. I desire to know you, the original Being. I do not indeed know your workings.
Sage mir an, wer du in dieser schrecklichen Gestalt bist. Heil sei dir, o du große Gottheit; sei gnädig! Ich begehre darnach, dich zu kennen, (der du) der Uranfängliche (bist), den ich kenne dein Wirken nicht. (11.31)
(कृपया) मेरे प्रति कहिये, कि उग्ररूप वाले आप कौन हैं? हे देवों में श्रेष्ठ! आपको नमस्कार है, आप प्रसन्न होइये। आदि स्वरूप आपको मैं (तत्त्व से) जानना चाहता हूँ, क्योंकि आपकी प्रवृत्ति (अर्थात् प्रयोजन को) को मैं नहीं समझ पा रहा हूँ
(இத்தகு) உக்கிர வடிவம் கொண்ட நீ யார் என்று எனக்குச் சொல்வாயாக. ஓ! தேவர்களின் தலைவா (கிருஷ்ணா), நான் உன்னை வணங்குகிறேன், எனக்கு அருள்புரிவாயாக (எனக்குக் கருணை காட்டுவாயாக). மிகப்பழமையானவனான உன்னை நான் அறிய விரும்புகிறேன். உனது இயக்கத்தை (செயலை) [௪] என்னால் புரிந்து கொள்ள முடியவில்லை" என்றான் (அர்ஜுனன்). ௧௧:௩௧

LITERAL MEANINGS
ākhyāhi—tell; me—me; kaḥ—who; bhavān—you; ugra-rūpaḥ—fierce form; namaḥ astu—I bow; te—to you; deva-vara—God of gods; prasīda—be merciful; vijñātum—to know; ichchhāmi—I wish; bhavantam—you; ādyam—the primeval; na—not; hi—because; prajānāmi—comprehend; tava—your; pravṛittim—workings

TRANSLATION
The Blessed Lord said, "I am the full-grown, world-destroying Time, now engaged in destroying the worlds. Even without you, none of the warriors arrayed in the hostile armies will live."
Der Erhabene sagte: Ich bin die Zeit, die weltzerstörende, reifgewordene, damit beschäftigt, die Welt zu unterwerfen. Auch ohne dich (dein Handeln) werden alle in den gegnerischen Heeren aufgestellten Krieger zu sein aufhören. (11.32)
श्रीभगवान् ने कहा — मैं लोकों का नाश करने वाला प्रवृद्ध काल हूँ। इस समय, मैं इन लोकों का संहार करने में प्रवृत्त हूँ। जो प्रतिपक्षियों की सेना में स्थित योद्धा हैं, वे सब तुम्हारे बिना भी नहीं रहेंगे
அதற்கு அந்தப் புனிதமானவன் (கிருஷ்ணன் அர்ஜுனனிடம்), "உலகங்களை அழிக்கவே முழுமையாக வளர்ந்த மரணம் (காலன்) நான் [௫அ]. நான் இப்போது மனித குலத்தைக் கொல்வதில் (அழிப்பதில்) ஈடுபட்டுக் கொண்டிருக்கிறேன். இங்கே பல்வேறு பிரிவுகளில் நிற்கும் போர்வீரர்கள் அனைவரும் நீ இல்லாமலேயே அழிவார்கள். ௧௧:௩௨

LITERAL MEANINGS
śhrī-bhagavān uvācha—the Supreme Lord said; kālaḥ—time; asmi—I am; loka-kṣhaya-kṛit—the source of destruction of the worlds; pravṛiddhaḥ—mighty; lokān—the worlds; samāhartum—annihilation; iha—this world; pravṛittaḥ—participation; ṛite—without; api—even; tvām—you; na bhaviṣhyanti—shall cease to exist; sarve—all; ye—who; avasthitāḥ—arrayed; prati-anīkeṣhu—in the opposing army; yodhāḥ—the warriors

TRANSLATION
Therefore, stand up and obtain fame. Conquer the enemies and enjoy the unparalleled kingdom. Verily, by Me they have already been slain; be thou a mere instrument, O Arjuna.
Darum erhebe dich und erringe Ruhm. Besiege deine Feinde und genieße ein blühendes Königtum. Sie sind bereits von mir geschlagen. Sei du nur mehr der Anlaß, o Savyasâcin(Arjuna) (11.33)
इसलिए तुम उठ खड़े हो जाओ और यश को प्राप्त करो; शत्रुओं को जीतकर समृद्ध राज्य को भोगो। ये सब पहले से ही मेरे द्वारा मारे जा चुके हैं। हे सव्यसाचिन्! तुम केवल निमित्त ही बनो
ஆகவே, எழுவாயாக, புகழை அடைவாயாக, (மேலும்) எதிரிகளை வீழ்த்தி, விரிவடைந்து வரும் (இந்தப்) பேரரசை அனுபவிப்பாயாக. இவர்கள் அனைவரும் என்னால் ஏற்கனவே கொல்லப்பட்டுவிட்டார்கள். ஓ! இடது கையால் (கூட) வில் வளைப்பவனே (அர்ஜுனா), (நீ) எனது கருவியாக மட்டுமே இருப்பாயாக. ௧௧:௩௩

LITERAL MEANINGS
tasmāt—therefore; tvam—you; uttiṣhṭha—arise; yaśhaḥ—honor; labhasva—attain; jitvā—conquer; śhatrūn—foes; bhuṅkṣhva—enjoy; rājyam—kingdom; samṛiddham—prosperous; mayā—by me; eva—indeed; ete—these; nihatāḥ—slain; pūrvam—already; eva nimitta-mātram—only an instrument; bhava—become; savya-sāchin—Arjun, the one who can shoot arrows with both hands

TRANSLATION
Drona, Bhishma, Jayadratha, Karna, and other brave warriors have already been slain by Me; do not be distressed with fear; fight and you shall conquer your enemies in battle.
Erschlage den Drona, Bhîsma, Jayadratha, Karna und auch die anderen großen Krieger, die bereits von mir gerichtet sind. Habe keine Furcht! Kämpfe! Du wirst die Feinde in der Schlacht besiegen. (11.34)
द्रोण, भीष्म, जयद्रथ, कर्ण तथा और भी बहुत से मेरे द्वारा मारे गये वीर योद्धाओं को तुम मारो; भय मत करो; युद्ध करो; तुम युद्ध में शत्रुओं को जीतोगे
என்னால் (ஏற்கனவே) கொல்லப்பட்ட துரோணன், பீஷ்மன், ஜெயத்ரதன், கர்ணன் மற்றும் பிற துணிவுமிக்க வீரர்களை (வெளிப்படையாக) நீ கொல்வாயாக. திகைக்காதே, போரிடுவாயாக; (உனது) எதிரிகளைப் போரில் நீ வெல்வாய்" என்றான் (கிருஷ்ணன்). ௧௧:௩௪

LITERAL MEANINGS
droṇam—Dronacharya; cha—and; bhīṣhmam—Bheeshma; cha—and; jayadratham—Jayadratha; cha—and; karṇam—Karn; tathā—also; anyān—others; api—also; yodha-vīrān—brave warriors; mayā—by me; hatān—already killed; tvam—you; jahi—slay; mā—not; vyathiṣhṭhāḥ—be disturbed; yudhyasva—fight; jetā asi—you shall be victorious; raṇe—in battle; sapatnān—enemies

TRANSLATION
Sanjaya said, Having heard that speech of Lord Krishna, Arjuna, with joined palms, trembling, prostrated himself, again addressing Krishna in a choked voice, bowing down, overwhelmed with fear.
Samjaya sagte: Nachdem Kiritin (Arjuna) die Rede Keśavas (Kŗşna) vernommen hatte, grüßte er ihn zitternd und mit gefalteten Händen wieder und sprach, sich furchtvoll niederwerfend, mit stockender Stimme zu Kŗşna. (11.35)
संजय ने कहा — केशव भगवान् के इस वचन को सुनकर मुकुटधारी अर्जुन हाथ जोड़े हुए, कांपता हुआ नमस्कार करके पुन: भयभीत हुआ श्रीकृष्ण के प्रति गद्गद् वाणी से बोला
சஞ்சயன் (திருதராஷ்டிரனிடம்) சொன்னான், "கேசவனின் (கிருஷ்ணனின்) இந்த வார்த்தைகளைக் கேட்ட கிரீடம் தரித்தவன் (கிரீடி, அர்ஜுனன்), நடுங்கியவாறும், (மேலும்) கூப்பிய கரங்களோடும், (அவனை) வணங்கி, அச்சம் நிறைந்து தடைபட்ட குரலுடன் (வாய் குழறி) தனது வணக்கங்களைக் கிருஷ்ணனுக்கு மீண்டும் ஒரு முறை சொன்னான். ௧௧:௩௫

LITERAL MEANINGS
sañjayaḥ uvācha—Sanjay said; etat—thus; śhrutvā—hearing; vachanam—words; keśhavasya—of Shree Krishna; kṛita-añjaliḥ—with joined palms; vepamānaḥ—trembling; kirītī—the crowned one, Arjun; namaskṛitvā—with palms joined; bhūyaḥ—again; eva—indeed; āha—spoke; kṛiṣhṇam—to Shree Krishna; sa-gadgadam—in a faltering voice; bhīta-bhītaḥ—overwhelmed with fear; praṇamya—bowed down

TRANSLATION
Arjuna said, "It is fitting, O Krishna, that the world delights and rejoices in Your praise; demons fly in fear in all directions and the hosts of the perfected ones bow to You."
Arjuna sagte: O Hrsikeśa (Kŗşna), mit Recht erfreut und entzückt sich die Welt daran, dich zu verherrlichen. Die Râksasas (Dämonen) fliehen erschreckt nach allen Richtungen, und alle die Scharen der Vollkomenen verneigen sich vor dir (verehrungsvoll). (11.36)
अर्जुन ने कहा — यह योग्य ही है कि आपके कीर्तन से जगत् अति हर्षित होता है और अनुराग को भी प्राप्त होता है। भयभीत राक्षस लोग समस्त दिशाओं में भागते हैं और समस्त सिद्धगणों के समुदाय आपको नमस्कार करते हैं
அர்ஜுனன் (கிருஷ்ணனிடம்), "ரிஷிகேசா (கிருஷ்ணா), இந்த அண்டமே மகிழ்வதும், உனது புகழைச் சொல்லி மயங்குவதும், அச்சத்தால் ராட்சசர்கள் அனைத்துப் புறங்களிலும் ஓடுவதும், சித்தர்க் கூட்டங்கள் (உன்னை) வணங்குவதும் பொருத்தமானதே. ௧௧:௧௬

LITERAL MEANINGS
arjunaḥ uvācha—Arjun said; sthāne—it is but apt; hṛiṣhīka-īśha—Shree Krishna, the master of the senses; tava—your; prakīrtyā—in praise; jagat—the universe; prahṛiṣhyati—rejoices; anurajyate—be enamored; cha—and; rakṣhānsi—the demons; bhītāni—fearfully; diśhaḥ—in all directions; dravanti—flee; sarve—all; namasyanti—bow down; cha—and; siddha-saṅghāḥ—hosts of perfected saints

TRANSLATION
And why should they not, O great Soul, bow to Thee Who art greater than all else, the primal cause even of the Creator (Brahma), O Infinite Being, O Lord of the gods, O Abode of the universe; Thou art the imperishable, the Being, the non-being, and That which is supreme—that which is beyond the Being and the non-being.
Und wie sollten sie dir nicht huldigen, o Erhabener, der du größer bist als Brahman, der erste Schöpfer? O unendliches Wesen, Herr der Götter, Zuflucht des Alls, du bist das Unvergänliche, das Sein und das Nicht-Sein und was jenseits desselben liegt. (Siehe 9.19) (11.37)
हे महात्मन् ! ब्रह्मा के भी आदि कर्ता और सबसे श्रेष्ठ आपके लिए वे कैसे नमस्कार नहीं करें? (क्योंकि) हे अनन्त! हे देवेश! हे जगन्निवास! जो सत् असत् और इन दोनों से परे अक्षरतत्त्व है, वह आप ही हैं
ஓ! பெரும் ஆத்மாவே (கிருஷ்ணா), பிரம்மனைவிட (அவனையே விடப்) பெரியவனும், முதன்மை காரணமுமான (ஆதிகர்த்தாவுமான) உன்னை அவர்கள் ஏன் வணங்காதிருப்பார்கள்? ஓ! எல்லையில்லாதவனே (அனந்தா), ஓ! தேவர்களின் தேவா (தேவேசா), ஓ! அண்டத்தின் புகலிடமே (ஜகந்நிவாசா), அழிவற்றவன் (அக்ஷரம்) நீயே, இருப்பும் (சத்-ம்), இல்லாமையும் (அசத்-ம்) நீயே, அவற்றை (அந்த இரண்டைக்) கடந்தவனும் (பிரம்மமும்) நீயே. ௧௧:௩௭

LITERAL MEANINGS
kasmāt—why; cha—and; te—you; na nameran—should they not bow down; mahā-ātman—The Great one; garīyase—who are greater; brahmaṇaḥ—than Brahma; api—even; ādi-kartre—to the original creator; ananta—The limitless One; deva-īśha—Lord of the devatās; jagat-nivāsa—Refuge of the universe; tvam—you; akṣharam—the imperishable; sat-asat—manifest and non-manifest; tat—that; param—beyond; yat—which

TRANSLATION
You are the primal God, the ancient Purusha, the supreme refuge of this universe, the knower, the knowable, and the supreme Abode. Through You, the universe is pervaded, O Being of infinite forms.
Du bist der erste der Götter, der Ur-puruşa, die höchste Ruhestätte der Welt. Du bist der Kenner und das zu Erkennende und das höchste Ziel. Und von dir ist dieses All durchdrungen, o du von unendlicher Gestalt. (11.38)
आप आदिदेव और पुराण (सनातन) पुरुष हैं। आप इस जगत् के परम आश्रय, ज्ञाता, ज्ञेय, (जानने योग्य) और परम धाम हैं। हे अनन्तरूप आपसे ही यह विश्व व्याप्त है
பழமையான ஆண்மகனும் (புராண புருஷனும்), முதல் தேவனும் (ஆதிதேவனும்) நீயே. இந்த அண்டத்தின் தலைமைப் புகலிடம் நீயே. அறிபவன் நீயே, அறியப்பட வேண்டிய பொருள் நீயே. உயர்ந்த வசிப்பிடம் (பரமபதம்) நீயே. ஓ! எல்லையற்ற வடிவம் கொண்டவனே (அனந்தரூபா, கிருஷ்ணா), உன்னால் இந்த அண்டமே படர்ந்தூடுருவப் பட்டுள்ளது. ௧௧:௩௮

LITERAL MEANINGS
tvam—you; ādi-devaḥ—the original Divine God; puruṣhaḥ—personality; purāṇaḥ—primeval; tvam—you; asya—of (this); viśhwasya—universe; param—Supreme; nidhānam—resting place; vettā—the knower; asi—you are; vedyam—the object of knowledge; cha—and; param—Supreme; cha—and; dhāma—Abode; tvayā—by you; tatam—pervaded; viśhwam—the universe; ananta-rūpa—posessor of infinite forms

TRANSLATION
You are Vayu, Yama, Agni, Varuna, the moon, the Creator, and the great-grandfather. I offer my salutations to You a thousand times, and again I offer my salutations to You.
Du bist Vâya (der Wind), Yama (der Zerstörer), Agni (das Feuer), Varuna (der Gott des Meeres) und Saśanka (der Mond) und Prajâpati, der Urwater (von allem). Heil dir, tausenmal Heil! Immer und immer wieder Heil, Heil dir! (11.39)
आप वायु, यम, अग्नि, वरुण, चन्द्रमा, प्रजापति (ब्रह्मा) और प्रपितामह (ब्रह्मा के भी कारण) हैं; आपके लिए सहस्र बार नमस्कार, नमस्कार है, पुन: आपको बारम्बार नमस्कार, नमस्कार है
வாயு, யமன், அக்னி, வருணன், சந்திரன், பிரஜாபதி, முப்பாட்டன் (பிரம்மன்) ஆகியோர் நீயே. உன்னை ஆயிரம் முறை வணங்குகிறேன். மீண்டும் மீண்டும் உன்னை வணங்குகிறேன் (நமோ நமஸ்தே). ௧௧:௩௯

LITERAL MEANINGS
vāyuḥ—the god of wind; yamaḥ—the god of death; agniḥ—the god of fire; varuṇaḥ—the god of water; śhaśha-aṅkaḥ—the moon-God; prajāpatiḥ—Brahma; tvam—you; prapitāmahaḥ—the great-grandfather; cha—and; namaḥ—my salutations; namaḥ—my salutations; te—unto you; astu—let there be; sahasra-kṛitvaḥ—a thousand times; punaḥ cha—and again; bhūyaḥ—again; api—also; namaḥ—(offering) my salutations; namaḥ te—offering my salutations unto you

TRANSLATION
Salutations to You in front and behind! Salutations to You on every side! O All! You, infinite in power and prowess, pervade all; therefore You are all.
Heil dir vorne, (Heil) dir hinten und Heil dir auf allen Seiten, o All! Du, von grenzenloser Kraft und unermeßlicher Macht, durchdringst alles und bist darum das All. (11.40)
हे अनन्तसार्मथ्य वाले भगवन्! आपके लिए अग्रत: और पृष्ठत: नमस्कार है, हे सर्वात्मन्! आपको सब ओर से नमस्कार है। आप अमित विक्रमशाली हैं और आप सबको व्याप्त किये हुए हैं, इससे आप सर्वरूप हैं
முன்னாலும், பின்னாலும் உன்னை வணங்குகிறேன். ஓ! அனைத்தும் ஆனவனே (கிருஷ்ணா), அனைத்துப் புறங்களிலும் (என்) வணக்கம் உனதாகட்டும். எல்லையில்லா சக்தி, அளவிட முடியா ஆற்றல் ஆகிய அனைத்தும் நீயே. அனைத்தையும் தழுவி நிற்பவன் (சர்வன்) நீயே. ௧௧:௪०

LITERAL MEANINGS
namaḥ—offering salutations; purastāt—from the front; atha—and; pṛiṣhṭhataḥ—the rear; te—to you; namaḥ astu—I offer my salutations; te—to you; sarvataḥ—from all sides; eva—indeed; sarva—all; ananta-vīrya—infinite power; amita-vikramaḥ—infinite valor and might; tvam—you; sarvam—everything; samāpnoṣhi—pervade; tataḥ—thus; asi—(you) are; sarvaḥ—everything

TRANSLATION
Whatever I have presumptuously said from carelessness or love, addressing You as O Krishna! O Yadava! O Friend! regarding You merely as a friend, unknowing of Your greatness.
Was ich auch immer in Übereilung zu dir gesagt habe, denkend, du seist mein Gefährte, und uneingedenk dieser (Tatsache) deiner Größe, "O Kŗşna, o Yâdava, o Freund! Sei es aus meiner Nachlässigkeit oder auch aus Zuneigung heraus, (11.41)
हे भगवन्! आपको सखा मानकर आपकी इस महिमा को न जानते हुए मेरे द्वारा प्रमाद से अथवा प्रेम से भी "हे कृष्ण हे! यादव हे सखे!" इस प्रकार जो कुछ बलात् कहा गया है
இந்த உனது பெருமையை அறியாமல், (உன்னை) நண்பனாகக் கருதி, அலட்சியமாக, "ஓ! கிருஷ்ணா, ஓ! யாதவா, ஓ! நண்பா" என்று தவறுதலாகவோ, அன்பாலோ என்னவெல்லாம் சொல்லியிருப்பேனோ, விளையாட்டிலும், படுத்திருக்கும் போதும், ௧௧:௪௧

LITERAL MEANINGS
sakhā—friend; iti—as; matvā—thinking; prasabham—presumptuously; yat—whatever; uktam—addressed; he kṛiṣhṇa—O Shree Krishna; he yādava—O Shree Krishna, who was born in the Yadu clan; he sakhe—O my dear mate; iti—thus; ajānatā—in ignorance; mahimānam—majesty; tava—your; idam—this; mayā—by me; pramādāt—out of negligence; praṇayena—out of affection; vā api—or else;

TRANSLATION
In whatever way I may have insulted You for the sake of fun, while at play, reposing, sitting, or at meals, when alone (with You), O Krishna, or in company, that I implore You, immeasurable one, to forgive.
Und was ich dir auch immer scherzhafterweise an Mißachtung zuteil werden ließ, beim Spiel oder auf den Bette oder lagernd oder beim Essen, entweder allein oder in Gegenwart anderer, o Unerschütterlicher, ich bitte dich, den Unermeßlichen, um Vergebung all dessen. (11.42)
और, हे अच्युत! जो आप मेरे द्वारा हँसी के लिये बिहार, शय्या, आसन और भोजन के समय अकेले में अथवा अन्यों के समक्ष भी अपमानित किये गये हैं, उन सब के लिए अप्रमेय स्वरूप आप से मैं क्षमायाचना करता हूँ
அமர்ந்திருக்கும் போதும், உணவருந்து போதும் தனிமையிலோ, பிறரின் முன்னிலையிலோ, மகிழ்ச்சியின் பொருட்டோ உனக்கு என்னென்ன அவமதிப்புகளைச் செய்தேனோ, ஓ! சீர்குலையாதவனே (கிருஷ்ணா), (அவற்றிற்காக) அளவிடமுடியாதவனான உன்னிடம் மன்னிப்பை நான் வேண்டுகிறேன். ௧௧:௪௨

LITERAL MEANINGS
yat—whatever; cha—also; avahāsa-artham—humorously; asat-kṛitaḥ—disrespectfully; asi—you were; vihāra—while at play; śhayyā—while resting; āsana—while sitting; bhojaneṣhu—while eating; ekaḥ—(when) alone; athavā—or; api—even; achyuta—Krishna, the infallible one; tat-samakṣham—before others; tat—all that; kṣhāmaye—beg for forgiveness; tvām—from you; aham—I; aprameyam—immeasurable

TRANSLATION
Thou art the Father of this world, both moving and unmoving. Thou art to be adored by this world; Thou, the greatest Guru; for none exists who is equal to Thee; how then could there be another superior to Thee in the three worlds, O Being of unrivaled power?
Du bist der Vater der beweglichen und der unbeweglichen Welt. Du bist der Gegenstand ihrer Verehrung und deren würdevoller Lehrer. Keiner ist dir gleich. Wie könnte je einer größer sein als du in den drei Welten, o du unvergleichlich Großer! (11.43)
आप इस चराचर जगत् के पिता, पूजनीय और सर्वश्रेष्ठ गुरु हैं। हे अप्रितम प्रभाव वाले भगवन्! तीनों लोकों में आपके समान भी कोई नहीं हैं, तो फिर आपसे अधिक श्रेष्ठ कैसे होगा?
அசைவன மற்றும் அசையானவற்றைக் கொண்ட இந்த அண்டத்தின் தந்தை நீயே. வழிபடத்தகுந்த பெரும் குரு (ஆசான்) நீயே. உனக்கு நிகராக எவனுமில்லை எனும்போது, ஓ! மூவுலகங்களில் ஒப்பற்ற பெருமை கொண்டவனே (கிருஷ்ணா), (உன்னைவிட) உயர்ந்தவன் எவன் இருக்க முடியும்? ௧௧:௪௩

LITERAL MEANINGS
pitā—the father; asi—you are; lokasya—of the entire universe; chara—moving; acharasya—nonmoving; tvam—you; asya—of this; pūjyaḥ—worshipable; cha—and; guruḥ—spiritual master; garīyān—glorious; na—not; tvat-samaḥ—equal to you; asti—is; abhyadhikaḥ—greater; kutaḥ—who is?; anyaḥ—other; loka-traye—in the three worlds; api—even; apratima-prabhāva—possessor of incomparable power

TRANSLATION
Therefore, bowing down and prostrating my body, I crave Thy forgiveness, O adorable Lord. As a father forgives his son, a friend his dear friend, a lover his beloved, even so may Thou forgive me, O God.
Darum verbeuge ich mich und werfe meinen Körper vor dir nieder, o anbetungswürdiger Herr. Ich suche deine Gnade. Wie ein Vater mit seinen Sohne, wie ein Freund mit seinem Freunde, wie ein Liebender mit seiner Geliebten sollst du, o Gott, Nachsicht mit mir haben. (11.44)
इसलिये हे भगवन्! मैं शरीर के द्वारा साष्टांग प्रणिपात करके स्तुति के योग्य आप ईश्वर को प्रसन्न होने के लिये प्रार्थना करता हूँ। हे देव! जैसे पिता पुत्र के, मित्र अपने मित्र के और प्रिय अपनी प्रिया के(अपराध को क्षमा करता है), वैसे ही आप भी मेरे अपराधों को क्षमा कीजिये
எனவே, ஓ! தலைவா (ஈஸ்வரா), ஓ! புகழத்தக்கவனே (கிருஷ்ணா), (எனது) உடலை நெடுஞ்சாண் கிடையாகக் கிடத்தி, (உன்னை) வணங்கி உனது அருளைக் கேட்கிறேன். ஓ! தேவா (கிருஷ்ணா), தந்தை ஒருவன் (தனது) மகனையும், தோழன் ஒருவன் (தனது) தோழர்களையும், அன்பன் ஒருவன் (தனது) அன்புக்குரியவர்களையும், (அவர்களது தவறுக்காகப் பொறுப்பது) போல என்னைப் (எனது தவறுகளைப்) பொறுப்பதே உனக்குத் தகும். ௧௧:௪௪

LITERAL MEANINGS
tasmāt—therefore; praṇamya—bowing down; praṇidhāya—prostrating; kāyam—the body; prasādaye—to implore grace; tvām—your; aham—I; īśham—the Supreme Lord; īḍyam—adorable; pitā—father; iva—as; putrasya—with a son; sakhā—friend; iva—as; sakhyuḥ—with a friend; priyaḥ—a lover; priyāyāḥ—with the beloved; arhasi—you should; deva—Lord; soḍhum—forgive

TRANSLATION
I am delighted, having seen something never seen before; yet my mind is distressed with fear. Show me that form only, O God; have mercy, O God of gods, O Abode of the universe.
Ich habe nie zuvor Gesehenes gesehen und freue mich, aber mein Herz ist von Angst aufgewüchlt. Zeige mir deine andere (frühere) Gestalt, o Gott, und sei gnädig, o Herr der Götter und Zuflucht des Alls! (11.45)
मैं आपके इस अदृष्टपूर्व रूप को देखकर हर्षित हो रहा हूँ और मेरा मन भय से अतिव्याकुल भी हो रहा हैं। इसलिए हे देव! आप उस पूर्वकाल को ही मुझे दिखाइये। हे देवेश! हे जगन्निवास! आप प्रसन्न होइये
இதற்கு முன் (காணப்படாத) உனது வடிவத்தைக் கண்டு மகிழ்ச்சியில் நிறைந்தேன், (எனினும்) அச்சத்தால் எனது மனம் கலங்குகிறது. ஓ! தேவா (கிருஷ்ணா), எனக்கு உன் (வழக்கமான மற்ற (முந்தைய)) வடிவத்தையே காட்டுவாயாக. ஓ! தேவர்களின் தலைவா (தேவேசா), ஓ! அண்டத்தின் புகலிடமே (ஜகந்நிவாசா), அருள்புரிவாயாக. ௧௧:௪௫

LITERAL MEANINGS
adṛiṣhṭa-pūrvam—that which has not been seen before; hṛiṣhitaḥ—great joy; asmi—I am; dṛiṣhṭvā—having seen; bhayena—with fear; cha—yet; pravyathitam—trembles; manaḥ—mind; me—my; tat—that; eva—certainly; me—to me; darśhaya—show; deva—Lord; rūpam—form; prasīda—please have mercy; deva-īśha—God of gods; jagat-nivāsa—abode of the universe

TRANSLATION
I desire to see You as before, crowned, bearing a mace, with the discus in hand, in Your former form only, having four arms, O thousand-armed, Cosmic Being.
Ich möchte dich wie vorhin erblicken, mit deiner Krone, mit der Keule und mit dem Diskus in der Hand. Nimm deine vierarmige Gestalt an, o du Tausendarmiger und Allgestaltiger! (11.46)
मैं आपको उसी प्रकार मुकुटधारी, गदा और चक्र हाथ में लिए हुए देखना चाहता हूँ। हे विश्वमूर्ते! हे सहस्रबाहो! आप उस चतुर्भुजरूप के ही बन जाइए
கிரீடம் (தரித்து), கதாயுதம் (ஏந்தி), கையில் சக்கரத்துடன் முன்பு போலவே நான் உன்னைக் காண விரும்புகிறேன். ஓ! ஆயிரம் கரங்களைக் கொண்டவனே (சஹஸ்ரபாஹோ), அண்டப்பெருவடிவே (விஸ்வமூர்த்தி), அதே நான்கு கர வடிவைக் கொள்வாயாக" என்றான் (அர்ஜுனன்). ௧௧:௪௬

LITERAL MEANINGS
kirīṭinam—wearing the crown; gadinam—carrying the mace; chakra-hastam—disc in hand; ichchhāmi—I wish; tvām—you; draṣhṭum—to see; aham—I; tathā eva—similarly; tena eva—in that; rūpeṇa—form; chatuḥ-bhujena—four-armed; sahasra-bāho—thousand-armed one; bhava—be; viśhwa-mūrte—universal form

TRANSLATION
The Blessed Lord said, "O Arjuna, this Cosmic Form has graciously been shown to you by Me through My own Yogic power. It is full of splendour, primeval, and infinite; this Cosmic Form of Mine has never been seen before by anyone other than you."
Durch meine Gnade, durch meine götliche Kraft habe ich dir, o Arjuna, die höchste, lichtvolle, allumfassende, unendliche und uranfängliche Gestalt gezeigt, die noch keiner außer dir gesehen hat. (11.47)
हे अर्जुन! तुम पर प्रसन्न होकर मैंने अपनी योगशक्ति (आत्मयोगात्) के प्रभाव से यह अपना परम तेजोमय, सबका आदि और अनन्त विश्वरूप तुझे दर्शाया है, जिसे तुम्हारे पूर्व किसी ने नहीं देखा है
அந்தப் புனிதமானவன் (கிருஷ்ணன் அர்ஜுனனிடம்), "உன்னிடம் மகிழ்ச்சி கொண்டே, ஓ! அர்ஜுனா, மகிமை நிறைந்ததும், உலகந்தழுவியதும், எல்லையற்றதும், முதலானதும் (ஆதியானதும்), இதற்கு முன் உன்னைத் தவிர வேறு யாராலும் காணப்படாததுமான இந்தத் தலைமையான வடிவத்தை (பரவடிவை), எனது யோக சக்தியின் மூலம் (ஆத்மயோகத்தால்) உனக்கு நான் காண்பித்தேன். ௧௧:௪௭

LITERAL MEANINGS
śhrī-bhagavān uvācha—the Blessed Lord said; mayā—by me; prasannena—being pleased; tava—with you; arjuna—Arjun; idam—this; rūpam—form; param—divine; darśhitam—shown; ātma-yogāt—by my Yogmaya power; tejaḥ-mayam—resplendent; viśhwam—cosmic; anantam—unlimited; ādyam—primeval; yat—which; me—my; tvat anyena—other than you; na dṛiṣhṭa-pūrvam—no one has ever seen

TRANSLATION
Neither by the study of the Vedas, nor by gifts, nor by sacrifices, nor by severe austerities, can I be seen in this form in the world of men by any other than yourself, O great hero of the Kurus (Arjuna).
Weder durch die Veden, (noch durch) Opfer, noch durch Studium, noch durch Gaben, noch durch Riten, noch durch strenge Askese vermag ich in dieser Gestalt von irgendeinem anderen als dir in der Menschenwelt gesehen zu werden, o Held der Kurus (Arjuna). (11.48)
हे कुरुप्रवीर! तुम्हारे अतिरिक्त इस मनुष्य लोक में किसी अन्य के द्वारा मैं इस रूप में, न वेदाध्ययन और न यज्ञ, न दान और न (धार्मिक) क्रियायों के द्वारा और न उग्र तपों के द्वारा ही देखा जा सकता हूँ
குரு குல வீரனான (அர்ஜுனனான) உன்னை மட்டுமே தவிர, மனித உலகத்தில் உள்ள வேறு எவனாலும், வேத கல்வியாலோ, வேள்விகளாலோ, கொடைகளாலோ, செயல்களாலோ, ஏன் கடுந்தவங்களாலோ கூட இந்த எனது வடிவத்தைக் காண இயலாது. ௧௧:௪௮

LITERAL MEANINGS
na—not; veda-yajña—by performance of sacrifice; adhyayanaiḥ—by study of the Vedas; na—nor; dānaiḥ—by charity; na—nor; cha—and; kriyābhiḥ—by rituals; na—not; tapobhiḥ—by austerities; ugraiḥ—severe; evam-rūpaḥ—in this form; śhakyaḥ—possible; aham—I; nṛi-loke—in the world of the mortals; draṣhṭum—to be seen; tvat—than you; anyena—by another; kuru-pravīra—the best of the Kuru warriors

TRANSLATION
Do not be afraid, nor be bewildered on seeing such a terrible form of Mine; with your fear dispelled and with a gladdened heart, now behold again this former form of Mine.
Habe keine Angst, sei nicht verwirrt, wenn du diese meine schreckliche Gestalt erblickst. Betrachte frei von Furcht und frohen Herzens diese meine andere (frühere) Gestalt. (11.49)
इस प्रकार मेरे इस घोर रूप को देखकर तुम व्यथा और मूढ़भाव को मत प्राप्त हो। निर्भय और प्रसन्नचित्त होकर तुम पुन: मेरे उसी (पूर्व के) रूप को देखो
இந்த எனது பயங்கர வடிவைக் கண்டு அச்சமோ, மனக்குழப்பமோ உனதாகாதிருக்கட்டும். மகிழ்ச்சி நிறைந்த இதயத்துடன், அச்சத்தில் இருந்து விடுபட்டு, வேறு வடிவமான அதை மீண்டும் நான் அடைவதைக் காண்பாயாக" என்றான் (கிருஷ்ணன்). ௧௧:௪௯

LITERAL MEANINGS
mā te—you shout not be; vyathā—afraid; mā—not; cha—and; vimūḍha-bhāvaḥ—bewildered state; dṛiṣhṭvā—on seeing; rūpam—form; ghoram—terrible; īdṛik—such; mama—of mine; idam—this; vyapeta-bhīḥ—free from fear; prīta-manāḥ—cheerful mind; punaḥ—again; tvam—you; tat eva—that very; me—my; rūpam—form; idam—this; prapaśhya—behold

TRANSLATION
Sanjaya said, Having thus spoken to Arjuna, Krishna again showed His own form. The great Soul, assuming His gentle form, then consoled Arjuna, who was terrified.
Samjaya sagte: Nachdem er so zu Arjuna gesprochen hatte, enthüllte Vâsudeva (Kŗşna) ihm wiederum seine eigene Gestalt. Indem er wieder seine Gnadengestalt angenomen hatte, tröstete der Erhabene den erschrockenen Arjuna. (11.50)
संजय ने कहा — भगवान् वासुदेव ने अर्जुन से इस प्रकार कहकर, पुन: अपने (पूर्व) रूप को दर्शाया, और फिर, सौम्यरूप महात्मा श्रीकृष्ण ने इस भयभीत अर्जुन को आश्वस्त किया
சஞ்சயன் (திருதராஷ்டிரனிடம்) தொடர்ந்தான், "இவை யாவையும் அர்ஜுனனுக்குச் சொன்ன வாசுதேவன் (கிருஷ்ணன்), மீண்டும் ஒருமுறை தனது சொந்த (நாராயண) வடிவத்தையே (அவனுக்குக்_அர்ஜுனனுக்குக்) காட்டினான். அதன்பிறகு, அந்த உயர் ஆன்மா கொண்டவன் (கிருஷ்ணன்), (தனது) மென்மையான வடிவத்தை (கிருஷ்ண வடிவத்தை) ஏற்று அச்சத்திலிருந்த அவனுக்கு (அர்ஜுனனுக்கு) ஆறுதலளித்தான். ௧௧:௫०

LITERAL MEANINGS
sañjayaḥ uvācha—Sanjay said; iti—thus; arjunam—to Arjun; vāsudevaḥ—Krishna, the son of Vasudev; tathā—in that way; uktvā—having spoken; svakam—his personal; rūpam—form; darśhayām āsa—displayed; bhūyaḥ—again; āśhvāsayām āsa—consoled; cha—and; bhītam—frightened; enam—him; bhūtvā—becoming; punaḥ—again; saumya-vapuḥ—the gentle (two-armed) form; mahā-ātmā—the compassionate

TRANSLATION
Arjuna said, "Having seen this Thy gentle human form, O Krishna, now I am composed and have been restored to my own nature."
Arjuna sagte: Indem ich, o Janârdana (Kŗşna), wieder diese deine menschliche, freundliche Gestalt erblicke, sammle ich mich und gelange in meinen natürlichen Zustand zurück. (11.51)
अर्जुन ने कहा — हे जनार्दन! आपके इस सौम्य मनुष्य रूप को देखकर अब मैं शांतचित्त हुआ अपने स्वभाव को प्राप्त हो गया हूँ
அர்ஜுனன் (கிருஷ்ணனிடம்), "உனது மென்மையான மனித வடிவைக் கண்டு, ஓ!ஜனார்த்தனா (கிருஷ்ணா), இப்போது எனது மனம் சரியானதாகி (அமைதியுற்று), எனது இயல்பான நிலையை அடைந்தேன்" என்றான் (அர்ஜுனன்). ௧௧:௫௧

LITERAL MEANINGS
arjunaḥ uvācha—Arjun said; dṛiṣhṭvā—seeing; idam—this; mānuṣham—human; rūpam—form; tava—your; saumyam—gentle; janārdana—he who looks after the public, Krishna; idānīm—now; asmi—I am; saṁvṛittaḥ—composed; sa-chetāḥ—in my mind; prakṛitim—to normality; gataḥ—have become

TRANSLATION
The Blessed Lord said, "It is very hard indeed to see this form of Mine which thou hast seen; even the gods are ever longing to behold it."
Der Erhabene sagte: Du hast diese meine Gestalt geschaut, die in Wahrheit schwer zu schauen ist. Selbst die Götter begehren darnach, diese Gestalt zu sehen. (11.52)
श्रीभगवान् ने कहा — मेरा यह रूप देखने को मिलना अति दुर्लभ है, जिसको कि तुमने देखा है। देवतागण भी सदा इस रूप के दर्शन के इच्छुक रहते हैं
அந்தப் புனிதமானவன் (கிருஷ்ணன் அர்ஜுனனிடம்), "நீ கண்ட இந்த எனது வடிவம் காண்பதற்கு அரியதாகும். தேவர்களும் கூட இந்த (எனது) வடிவைக் காண எப்போதும் விரும்புகிறார்கள். ௧௧:௫௨

LITERAL MEANINGS
śhrī-bhagavān uvācha—the Supreme Lord said; su-durdarśham—exceedingly difficult to behold; idam—this; rūpam—form; dṛiṣhṭavān asi—that you are seeing; yat—which; mama—of mine; devāḥ—the celestial gods; api—even; asya—this; rūpasya—form; nityam—eternally; darśhana-kāṅkṣhiṇaḥ—aspiring to see;

TRANSLATION
Neither by the Vedas, nor by austerity, nor by gift, nor by sacrifice can I be seen in this form as thou hast seen Me so easily.
In dieser Gestalt, in der du mich nun geschaut hast, kann ich weder durch die Veden, noch durch Askese, noch durch Gaben, noch durch Opfer erblickt werden. (11.53)
न वेदों से, न तप से, न दान से और न यज्ञ से ही मैं इस प्रकार देखा जा सकता हूँ, जैसा कि तुमने मुझे देखा है
வேதங்களாலோ, தவத்துறவுகளாகோ, கொடைகளாலோ, வேள்விகளாலோ நீ கண்ட இந்த எனது வடிவில் என்னைக் காண முடியாது. ௧௧:௫௩

LITERAL MEANINGS
na—never; aham—I; vedaiḥ—by study of the Vedas; na—never; tapasā—by serious penances; na—never; dānena—by charity; na—never; cha—also; ijyayā—by worship; śhakyaḥ—it is possible; evam-vidhaḥ—like this; draṣhṭum—to see; dṛiṣhṭavān—seeing; asi—you are; mām—me; yathā—as

TRANSLATION
But by single-minded devotion, I can be known, seen, and entered into in reality, O Arjuna.
Man kann mich aber, o Arjuna, durch wankellose Hingabe an mich in dieser Weise erkennen, mich in Wahrheit schauen und in mich eingehen, o Feindbedränger (Arjuna). (11.54)
परन्तु हे परन्तप अर्जुन! अनन्य भक्ति के द्वारा मैं तत्त्वत: 'जानने', 'देखने' और 'प्रवेश' करने के लिए (एकी भाव से प्राप्त होने के लिए) भी, शक्य हूँ!
எனினும், ஓ! அர்ஜுனா, (தனது நோக்கங்களின்) தனிப்பட்ட மதிப்பால் (வேறு எதையும் வேண்டாத அர்ப்பணிப்பால்), ஓ! எதிரிகளைத் தண்டிப்பவனே (அர்ஜுனா), நான் இந்த வடிவத்திலேயே அறியப்பட்டு, உண்மையில் காணப்பட்டு, அடையவும் படலாம். ௧௧:௫௪

LITERAL MEANINGS
bhaktyā—by devotion; tu—alone; ananyayā—unalloyed; śhakyaḥ—possible; aham—I; evam-vidhaḥ—like this; arjuna—Arjun; jñātum—to be known; draṣhṭum—to be seen; cha—and; tattvena—truly; praveṣhṭum—to enter into (union with me); cha—and; parantapa—scorcher of foes

TRANSLATION
He who does all actions for Me, who regards Me as the Supreme, who is devoted to Me, who is free from attachment, who bears no enmity towards any creature, he comes to Me, O Arjuna.
Wer für mich wirkt, wer mich als sein Ziel betrachtet, wer mich verehrt, frei von Anhänglichkeit und ohne Feindschaft gegen alle Geschöpfe ist, dieser gelangt zu mir, o Pândava (Arjuna). (Siehe 8.22) (11.55)
हे पाण्डव! जो पुरुष मेरे लिए ही कर्म करने वाला है, और मुझे ही परम लक्ष्य मानता है, जो मेरा भक्त है तथा संगरहित है, जो भूतमात्र के प्रति निर्वैर है, वह मुझे प्राप्त होता है
எனக்காகவே அனைத்தையும் செய்பவன் எவனோ, என்னையே தனது தலைமை நோக்கமாகக் கொள்பவன் எவனோ, பற்றில் இருந்து விடுபட்டவன் எவனோ, அனைத்து உயிரினங்களிடமும் பகைமையின்றி இருப்பவன் எவனோ, ஓ! அர்ஜுனா, அவனே என்னிடம் வருகிறான்" என்றான் (கிருஷ்ணன்). ௧௧:௫௫

LITERAL MEANINGS
mat-karma-kṛit—perform duties for my sake; mat-paramaḥ—considering me the Supreme; mat-bhaktaḥ—devoted to me; saṅga-varjitaḥ—free from attachment; nirvairaḥ—without malice; sarva-bhūteṣhu—toward all entities; yaḥ—who; saḥ—he; mām—to me; eti—comes; pāṇḍava—Arjun, the son of Pandu