TRANSLATION
The Blessed Lord said: They (the wise) speak of the indestructible peepul tree, with its roots above and branches below, whose leaves are the meters or hymns; he who knows it is a knower of the Vedas.
Der Erhabene sagte: Man spricht von dem unvergänglichen Aśvattha (Pipal-Baum), der seine Wurzeln oben und seine Zweige unten hat. Seine Blätter sind die Veden, und wer dies weiß, ist ein Kenner der Veden. (15.01)
श्री भगवान् ने कहा — (ज्ञानी पुरुष इस संसार वृक्ष को) ऊर्ध्वमूल और अध:शाखा वाला अश्वत्थ और अव्यय कहते हैं; जिसके पर्ण छन्द अर्थात् वेद हैं, ऐसे (संसार वृक्ष) को जो जानता है, वह वेदवित् है
அந்தப் புனிதமானவன் (கிருஷ்ணன் அர்ஜுனனிடம்), "வேர்களை மேலே கொண்டு, அதன் கிளைகளைக் கீழே கொண்ட நித்தியமான அஸ்வத்தம் (அரச மரம்) என்று ஆத்ம அறிவைச் சொல்கிறார்கள். அதன் இலைகள் சந்தங்களாகும். அதை அறிந்தவன் எவனோ, அவனே வேதங்களை அறிந்தவனாவான். ௧௫:௧

LITERAL MEANINGS
śhrī-bhagavān uvācha—the Supreme Divine Personality said; ūrdhva-mūlam—with roots above; adhaḥ—downward; śhākham—branches; aśhvattham—the sacred fig tree; prāhuḥ—they speak; avyayam—eternal; chhandānsi—Vedic mantras; yasya—of which; parṇāni—leaves; yaḥ—who; tam—that; veda—knows; saḥ—he; veda-vit—the knower of the Vedas

TRANSLATION
Its branches spread below and above, nourished by the Gunas; its buds are sense-objects, and its roots stretch forth below in the world of men, originating action.
Seine von den Erscheinungsweisen genährten Äste erstrecken sich nach unten un nach oben und haben die Sinnesobjekte als Zweige; und untem, in der Menschenwelt, breiten sich die Wurzeln aus, die zu Handlungen führen. (15.02)
उस वृक्ष की शाखाएं गुणों से प्रवृद्ध हुईं नीचे और ऊपर फैली हुईं हैं; (पंच) विषय इसके अंकुर हैं; मनुष्य लोक में कर्मों का अनुसरण करने वाली इसकी अन्य जड़ें नीचे फैली हुईं हैं
கீழ்நோக்கியும், மேல்நோக்கியும் நீண்டிருக்கும் அதன் கிளைகள், குணங்களால் வளர்கின்றன; அதன் முளைகளே (தளிர்களே) புலன்நுகர் பொருட்களாகும். அதன் வேருக்குக் கீழே (கீழ்நோக்கிச் செல்லும் வேர்கள்), செயல்களுக்கு வழிவகுக்கும் மனிதர்களின் உலகம் (நரவுலகம்) வரை நீடித்திருக்கிறது. ௧௫:௨

LITERAL MEANINGS
adhaḥ—downward; cha—and; ūrdhvam—upward; prasṛitāḥ—extended; tasya—its; śhākhāḥ—branches; guṇa—modes of material nature; pravṛiddhāḥ—nourished; viṣhaya—objects of the senses; pravālāḥ—buds; adhaḥ—downward; cha—and; mūlāni—roots; anusantatāni—keep growing; karma—actions; anubandhīni—bound; manuṣhya-loke—in the world of humans

TRANSLATION
Its form is not perceived here as such, nor its end, origin, foundation, or resting place; having cut asunder this firmly rooted peepul tree with the strong axe of non-attachment.
Seine wirkliche Gestalt kann hier nicht dieser From wahrgenommen werden, auch nicht sein Ende, noch sein Anfang, noch seine Grundlage. Nachdem man diesen stark verwurzelten Aśvattha (Pipal Baum) mit dem mächtigen Schwerte der NichtAnhänglichkeit gefält hat, soll (15.03)
इस (संसार वृक्ष) का स्वरूप जैसा कहा गया है वैसा यहाँ उपलब्ध नहीं होता है, क्योंकि इसका न आदि है और न अंत और न प्रतिष्ठा ही है। इस अति दृढ़ मूल वाले अश्वत्थ वृक्ष को दृढ़ असङ्ग शस्त्र से काटकर ...৷৷৷৷
இங்கே (கீழே (இந்த உலகத்தில்)) அதன் (அந்த மரத்தின்) வடிவமோ, (அதன்) முடிவோ, (அதன்) தொடக்கமோ, (அதன்) ஆதரவோ இப்படி அறியப்படுவதில்லை. உறுதியாக நிலைத்திருக்கும் இந்த அஸ்வத்தா (அரச மரத்தின்) வேர்களை, "எவனில் இருந்து இந்தப் பழைமையான வழியின் (உலகியல்) ௧௫:௩

LITERAL MEANINGS
na—not; rūpam—form; asya—of this; iha—in this world; tathā—as such; upalabhyate—is perceived; na—neither; antaḥ—end; na—nor; cha—also; ādiḥ—beginning; na—never; cha—also; sampratiṣhṭhā—the basis; aśhvattham—sacred fig tree; enam—this; su-virūḍha-mūlam—deep-rooted; asaṅga-śhastreṇa—by the axe of detachment; dṛiḍhena—strong; chhittvā—having cut down;

TRANSLATION
Then, that goal should be sought for, to which, having gone, none returns again. I seek refuge in that Primeval Purusha, from whence streamed forth the ancient activity or energy.
Man darnach jenen Pfad aufsuchen, von welchem nimmer zurückkehrt, wer ihn erreicht hat, denkend: „Ich nehme meine zuflucht zum Ur-puruşa, von dem dieser alte Weltenstrom (die kosmische Entwicklung) ausgegangen ist.“ (15.04)
(तदुपरान्त) उस पद का अन्वेषण करना चाहिए जिसको प्राप्त हुए पुरुष पुन: संसार में नहीं लौटते हैं। "मैं उस आदि पुरुष की शरण हूँ, जिससे यह पुरातन प्रवृत्ति प्रसृत हुई है"
வாழ்வு தொடர்கிறதோ, அந்தப் பழங்காலத் தந்தையின் (ஆதி புருஷனின்) பாதுகாப்பை நான் நாடுவேன்" என்று நினைத்து, கடும் ஆயுதம் கொண்டு, கவலையில்லாமல் அதை வெட்டி, எங்குச் சென்றால், ஒருவன் மீண்டும் திரும்ப வேண்டாமோ அந்த இடத்திற்குச் செல்ல அவன் முயல வேண்டும். ௧௫:௪

LITERAL MEANINGS
tataḥ—then; padam—place; tat—that; parimārgitavyam—one must search out; yasmin—where; gatāḥ—having gone; na—not; nivartanti—return; bhūyaḥ—again; tam—to him; eva—certainly; cha—and; ādyam—original; puruṣham—the Supreme Lord; prapadye—take refuge; yataḥ—whence; pravṛittiḥ—the activity; prasṛitā—streamed forth; purāṇi—very old

TRANSLATION
Free from pride and delusion, victorious over the evil of attachment, dwelling constantly in the Self, their desires having completely turned away, freed from the pairs of opposites known as pleasure and pain, they, the undeluded, reach the eternal goal.
Wer frei von Stolz und Verblendung ist, das Übel des Anhangens überwunden hat, wer, die Begierden beruhigend, sich stets dem höchsten Geiste hingibt, wer von den Gegensätzen, die wir mit Freude und Schmerz benennen, befreit und unverblendet ist, der geht in den ewigen Zustand ein. (15.05)
जिनका मान और मोह निवृत्त हो गया है, जिन्होंने संगदोष को जीत लिया है, जो अध्यात्म में स्थित हैं जिनकी कामनाएं निवृत्त हो चुकी हैं और जो सुख—दु:ख नामक द्वन्द्वों से विमुक्त हो गये हैं, ऐसे सम्मोह रहित ज्ञानीजन उस अव्यय पद को प्राप्त होते हैं
செருக்கு மற்றும் மயக்கத்தில் இருந்து விடுபட்டோர், தீய பற்றுகளை அடக்கியோர், தனிப்பட்ட தனக்கும், பரமாத்மாவுக்கும் உள்ள உறவை தியானிப்பதில் உறுதியாக இருப்போர், ஆசை விலகியோர், இன்பம் மற்றும் துன்பம் (போன்ற) முரண்பட்ட இரட்டைகளில் இருந்து விடுபட்டு, மயக்கமில்லாதிருப்போரே அந்த நிலைத்த நிலையை (பரமபதத்தை) அடைகின்றனர். ௧௫:௫

LITERAL MEANINGS
niḥ—free from; māna—vanity; mohāḥ—delusion; jita—having overcome; saṅga—attachment; doṣhāḥ—evils; adhyātma-nityāḥ—dwelling constantly in the self and God; vinivṛitta—freed from; kāmāḥ—desire to enjoy senses; dvandvaiḥ—from the dualities; vimuktāḥ—liberated; sukha-duḥkha—pleasure and pain; saṁjñaiḥ—known as; gachchhanti—attain; amūḍhāḥ—unbewildered; padam—abode; avyayam—eternal; tat—that

TRANSLATION
Neither does the sun illuminate there, nor the moon, nor the fire; having gone there, they do not return; that is My supreme abode.
Diese erleuchten weder die Sonne noch der Mond noch das Feuer. Das ist meine höchste Wohnstätte, von welcher nimmer zurückkehrt, wer sie erreicht hat. (15.06)
उसे न सूर्य प्रकाशित कर सकता है और न चन्द्रमा और न अग्नि। जिसे प्राप्त कर मनुष्य पुन: (संसार को) नहीं लौटते हैं, वह मेरा परम धाम है
அதை (பரமபதத்தை) சூரியனோ, சந்திரனோ, நெருப்போ ஒளியூட்டுவதில்லை. எங்கே சென்றால் எவரும் திரும்புவதில்லையோ, அதுவே எனது உயர்ந்த நிலையாகும் (பரமபதமாகும்). ௧௫:௬

LITERAL MEANINGS
na—neither; tat—that; bhāsayate—illumine; sūryaḥ—the sun; na—nor; śhaśhāṅkaḥ—the moon; na—nor; pāvakaḥ—fire; yat—where; gatvā—having gone; na—never; nivartante—they return; tat—that; dhāma—abode; paramam—supreme; mama—mine

TRANSLATION
An eternal portion of Myself having become a living soul in the world of life, draws to itself the five senses, with the mind as the sixth, abiding in Nature.
Ein Teil (oder Bruchstück) meines eigenen Selbst, welcher in der Welt des Lebens zur lebendigen, ewigen Seele geworden ist, zieht die in der Natur ruhenden Sinne, deren sechster das Denkorgan ist, an sich. (15.07)
इस जीव लोक में मेरा ही एक सनातन अंश जीव बना है। वह प्रकृति में स्थित हुआ (देहत्याग के समय) पाँचो इन्द्रियों तथा मन को अपनी ओर खींच लेता है अर्थात् उन्हें एकत्रित कर लेता है
என்னில் நித்திய பகுதி ஒன்றே இவ்வுலக வாழ்வில் தனிப்பட்ட ஆத்மாவாகி, இயற்கையைச் சார்ந்திருக்கும் (ஐந்து) புலன்களும், ஆறாவதாக மனத்தையும் சேர்த்து தன்னுள் கவர்கிறது. ௧௫:௭

LITERAL MEANINGS
mama—my; eva—only; anśhaḥ—fragmental part; jīva-loke—in the material world; jīva-bhūtaḥ—the embodied souls; sanātanaḥ—eternal; manaḥ—with the mind; ṣhaṣhṭhāni—the six; indriyāṇi—senses; prakṛiti-sthāni—bound by material nature; karṣhati—struggling

TRANSLATION
When the Lord, as the individual soul, obtains a body and when He leaves it, He takes these with Him, just as the wind takes the scents from their seats (flowers, etc.).
Wenn der Herr seinen Körper annimmt und ihn wieder verläßt, nimmt er diese (die Sinne und das Denkorgan) und geht dahin, wie der Wind die Düfte fortträgt von ihren Orten. (Siehe 02.13) (15.08)
जब (देहादि का) ईश्वर (जीव) (एक शरीर से) उत्क्रमण करता है, तब इन (इन्द्रियों और मन) को ग्रहण कर अन्य शरीर में इस प्रकार ले जाता है, जैसे गन्ध के आश्रय (फूलादि) से गन्ध को वायु ले जाता है
காற்றானது தங்கள் நிலைகளில் இருந்து நறுமணங்களை எடுத்துச் செல்வது போல, (இந்த உடல் எனும் சட்டகத்தின்) ஆட்சியாளன் (ஆத்மா) (ஓர்) உடலை அடைந்தாலோ, துறந்தாலோ இவற்றையெல்லாம் (புலன்களை) எடுத்துச் செல்கிறான் (செல்கிறது). ௧௫:௮

LITERAL MEANINGS
śharīram—the body; yat—as; avāpnoti—carries; yat—as; cha api—also; utkrāmati—leaves; īśhvaraḥ—the Lord of the material body, the embodied soul; gṛihītvā—taking; etāni—these; sanyāti—goes away; vāyuḥ—the air; gandhān—fragrance; iva—like; āśhayāt—from seats

TRANSLATION
Presiding over the ears, eyes, touch, taste, smell, and mind, it enjoys the objects of the senses.
Er genießt die Sinnesobjekte, indem er sich des Ohrs, des Auges, des Tastsinnes, des Geschmacks, des Geruchs und des Denkorgans bedient. (15.09)
(यह जीव) श्रोत्र, चक्षु, स्पर्शेन्द्रिय, रसना और घ्राण (नाक) इन इन्द्रियों तथा मन को आश्रय करके अर्थात् इनके द्वारा विषयों का सेवन करता है
காது, கண், தீண்டல் - சுவை - மணம் ஆகியவற்றின் உறுப்புகள், மற்றும் மனம் ஆகியவற்றில் ஆளுமை செலுத்தி அவன் (ஆத்மா), புலன் நுகர் பொருட்கள் அனைத்தையும் அனுபவிக்கிறான் (அனுபவிக்கிறது). ௧௫:௯

LITERAL MEANINGS
śhrotram—ears; chakṣhuḥ—eyes; sparśhanam—the sense of touch; cha—and; rasanam—tongue; ghrāṇam—nose; eva—also; cha—and; adhiṣhṭhāya—grouped around; manaḥ—mind; cha—also; ayam—they; viṣhayān—sense objects; upasevate—savors

TRANSLATION
The deluded do not see Him who departs, stays, and enjoys; but those who possess the eye of knowledge behold Him.
Wenn er ausgeht oder verweilt oder, von den Erscheinungsformen berührt, genießt: die Verblendeten sehen ihn (die innewohnende Seele) nicht, wohl aber sehen (ihn) jene, welche das Auge der Weisheit besitzen (oder deren Auge die Weisheit ist). (15.10)
शरीर को त्यागते हुये, उसमें स्थित हुये अथवा (विषयों को) भोगते हुये, गुणों से समन्वित आत्मा को विमूढ़ लोग नहीं देखते हैं; (परन्तु) ज्ञानचक्षु वाले पुरुष उसे देखते हैं
(உடலை) விட்டு வெளியேறும்போதோ, அதைத் தரிக்கும்போதோ, அனுபவிக்கும்போதோ, குணங்களில் ஒன்றியிருக்கும்போதோ மயக்கமுற்றிருப்போர் (அவனைக்) (ஆத்மாவைக்) காண்பதில்லை. (எனினும்) அறிவுக்கண் கொண்டோரே அவனைக் காண்கின்றனர். ௧௫:௧०

LITERAL MEANINGS
utkrāmantam—departing; sthitam—residing; vā api—or even; bhuñjānam—enjoys; vā—or; guṇa-anvitam—under the spell of the modes of material nature; vimūḍhāḥ—the ignorant; na—not; anupaśhyanti—percieve; paśhyanti—behold; jñāna-chakṣhuṣhaḥ—those who possess the eyes of knowledge

TRANSLATION
The yogis striving for perfection behold Him dwelling in the Self; but, the unrefined and unintelligent, even though striving, do not see Him.
Auch die sich abmühenden Weisen schauen ihn als im Selbst gegründet, aber die Unverständigen, deren Seelen ungebändigt sind, finden ihn nicht, obgleich sie sich bemühen.(15.11)
योगीजन प्रयत्न करते हुये ही अपने हृदय में स्थित आत्मा को देखते हैं, जब कि अशुद्ध अन्त:करण वाले (अकृतात्मान:) और अविवेकी (अचेतस:) लोग यत्न करते हुये भी इसे नहीं देखते हैं
(அந்த எல்லை நோக்கி) முயலும் அர்ப்பணிப்பாளர்கள் (பக்தர்கள்), அவன் (ஆத்மா) தங்களில் வசிப்பதைக் காண்கின்றனர். (எனினும்), அறிவற்றவர்கள், தங்கள் மனதைக் கட்டுப்படுத்தாதோர் ஆகியோர் (தாங்களே) முயன்றாலும் அவனைக் (ஆத்மாவைக்) காண்பதில்லை. ௧௫:௧௧

LITERAL MEANINGS
yatantaḥ—striving; yoginaḥ—yogis; cha—too; enam—this (the soul); paśhyanti—see; ātmani—in the body; avasthitam—enshrined; yatantaḥ—strive; api—even though; akṛita-ātmānaḥ—those whose minds are not purified; na—not; enam—this; paśhyanti—cognize; achetasaḥ—unaware

TRANSLATION
That light which resides in the sun, illuminating the whole world; that which is in the moon and in the fire—know that light to be Mine.
Jenen Glanz der Sonne, der diese ganze Welt erleuchtet, den, der im Monde ist, den, der im Feuer ist, jenen Glanz erkenne als den meinen. (Siehe 13.17 und 15.06) (15.12)
जो तेज सूर्य में स्थित होकर सम्पूर्ण जगत् को प्रकाशित करता है तथा जो तेज चन्द्रमा में है और अग्नि में है, उस तेज को तुम मेरा ही जानो
சூரியனில் குடிகொண்டிருக்கும் எந்த ஒளியானது இந்தப் பரந்த அண்டத்துக்கே ஒளியூட்டுகிறதோ, (எது) சந்திரனிலும், (எது) நெருப்பிலும் உள்ளதோ, அந்த ஒளி எனதே என்பதை அறிவாயாக. ௧௫:௧௨

LITERAL MEANINGS
yat—which; āditya-gatam—in the sun; tejaḥ—brilliance; jagat—solar system; bhāsayate—illuminates; akhilam—entire; yat—which; chandramasi—in the moon; yat—which; cha—also; agnau—in the fire; tat—that; tejaḥ—brightness; viddhi—know; māmakam—mine

TRANSLATION
Permeating the earth, I support all beings with My energy; and having become the watery moon, I nourish all herbs.
Und ich erhalte alle Wesen durch meine lebenspendende Kraft, indem ich in die Erde eingehe; und ich nähre alle Kräuter (oder Pflanzen), indem ich zum saftreichen Soma (Mond) werde. (15.13)
मैं ही पृथ्वी में प्रवेश करके अपने ओज से भूतमात्र को धारण करता हूँ और रसस्वरूप चन्द्रमा बनकर समस्त औषधियों का अर्थात् वनस्पतियों का पोषण करता हूँ
பூமிக்குள் நுழைந்து எனது சக்தியால் நான் உயிரினங்களைத் தாங்குகிறேன்; சாறு நிறைந்த நிலவாகி நானே அனைத்துப் பயிர்களையும் விளைவிக்கிறேன். ௧௫:௧௩

LITERAL MEANINGS
gām—earth; āviśhya—permeating; cha—and; bhūtāni—living beings; dhārayāmi—sustain; aham—I; ojasā—energy; puṣhṇāmi—nourish; cha—and; auṣhadhīḥ—plants; sarvāḥ—all; somaḥ—the moon; bhūtvā—becoming; rasa-ātmakaḥ—supplying the juice of life

TRANSLATION
Having become the fire Vaisvanara, I abide in the bodies of living beings and, associated with the Prana and the Apana, digest the fourfold food.
Indem ich in den Körpern der lebendigen Geschöpfe zum Lebensfeuer werde und mich mit den Aushauchen und Einhauchen vermische, verdaue ich die vier Arten der Nahrung. (15.14)
मैं ही समस्त प्राणियों के देह में स्थित वैश्वानर अग्निरूप होकर प्राण और अपान से युक्त चार प्रकार के अन्न को पचाता हूँ
நானே உயிர்வெப்பமாகி (வைசுவாநரனாகி), சுவாசிக்கும் உயிரினங்களின் உடல்களில் வசித்து, (மேலும்) மேல்நோக்கு (பிராணன்), கீழ்நோக்கு (அபானன்) உயிர்மூச்சுகளில் (வாயுக்களுடன்) கலந்து, நால் வகை உணவுகளையும் நானே செரிக்கிறேன். ௧௫:௧௪

LITERAL MEANINGS
aham—I; vaiśhvānaraḥ—fire of digestion; bhūtvā—becoming; prāṇinām—of all living beings; deham—the body; āśhritaḥ—situated; prāṇa-apāna—outgoing and incoming breath; samāyuktaḥ—keeping in balance; pachāmi—I digest; annam—foods; chatuḥ-vidham—the four kinds

TRANSLATION
And I am seated in the hearts of all; from Me come memory and knowledge, as well as their absence. I am verily That which has to be known by all the Vedas; I am indeed the author of the Vedanta and the knower of the Vedas.
Und ich wohne in den Herzen aller; von mir stammen Erinnerung und Wissen sowie deren Verlust. Ich bin es, fürwahr, der durch alle Veden zu erkennen ist. Ich (bin), fürwahr, der Urheber des Vedânta und auch der Kenner der Veden. (Siehe 06.39) (15.15)
मैं ही समस्त प्राणियों के हृदय में स्थित हूँ। मुझसे ही स्मृति, ज्ञान और अपोहन (उनका अभाव) होता है। समस्त वेदों के द्वारा मैं ही वेद्य (जानने योग्य) वस्तु हूँ तथा वेदान्त का और वेदों का ज्ञाता भी मैं ही हूँ
நான் அனைத்தின் இதயங்களிலும் அமர்ந்திருக்கிறேன். நினைவு, அறிவு, இவை இரண்டையும் இழந்த நிலை ஆகியவை என்னிடம் இருந்தே உண்டாகின்றன. வேதங்கள் அனைத்தாலும் (அவற்றின் துணை கொண்டு) அறியப்படும் அறிவின் பொருள்கள் நானே. வேதாந்தங்களின் ஆசிரியன் நானே, நான் மட்டுமே வேதங்களை அறிவேன். ௧௫:௧௫

LITERAL MEANINGS
sarvasya—of all living beings; cha—and; aham—I; hṛidi—in the hearts; sanniviṣhṭaḥ—seated; mattaḥ—from me; smṛitiḥ—memory; jñānam—knowledge; apohanam—forgetfulness; cha—as well as; vedaiḥ—by the Vedas; cha—and; sarvaiḥ—all; aham—I; eva—alone; vedyaḥ—to be known; vedānta-kṛit—the author of the Vedānt; veda-vit—the knower of the meaning of the Vedas; eva—alone; cha—and; aham—I

TRANSLATION
Two Purushas there are in this world: the perishable and the imperishable. All beings are perishable, and the Kutastha—the unchanging—is called the imperishable.
Es gibt zwei Personen auf der Welt; die vergängliche und die unvergängliche; die vergängliche sind alle diese Wesen, und die unveränderliche ist die unvergängliche. (15.16)
इस लोक में क्षर (नश्वर) और अक्षर (अनश्वर) ये दो पुरुष हैं, समस्त भूत क्षर हैं और 'कूटस्थ' अक्षर कहलाता है
மாறக்கூடியன (க்ஷர புருஷன்), மாற்றமுடியாதன (அக்ஷர புருஷன்) என்ற இரண்டு (உயிர்) பொருட்கள் இவ்வுலகில் இருக்கின்றன. மாறக்கூடியன (க்ஷர புருஷன்) என்பன (இந்த) உயிரினங்கள் அனைத்துமாகும். மாறாத ஒன்றே (கூடஸ்த) மாற்ற முடியாதது (அக்ஷர புருஷன்) என்று அழைக்கப்படுகிறது (அழைக்கப்படுகிறான்). ௧௫:௧௬

LITERAL MEANINGS
dvau—two; imau—these; puruṣhau—beings; loke—in creation; kṣharaḥ—the perishable; cha—and; akṣharaḥ—the imperishable; eva—even; cha—and; kṣharaḥ—the perishable; sarvāṇi—all; bhūtāni—beings; kūṭa-sthaḥ—the liberated; akṣharaḥ—the imperishable; uchyate—is said

TRANSLATION
But distinct is the Supreme Purusha, called the highest Self, indestructible and Lord, who pervades the three worlds and sustains them.
Ein anderer als diese aber ist der höchste Geist, der als das höchste Selbst bezeichnet wird und als unvergänglicher Herr in die drei Welten eingeht und sie erhält. (15.17)
परन्तु उत्तम पुरुष अन्य ही है, जो परमात्मा कहलाता है और जो तीनों लोकों में प्रवेश करके सबका धारण करने वाला अव्यय ईश्वर है
ஆனால், நித்தியமானவனும், மூன்று உலகங்களிலும் படர்ந்தூடுருவி இருப்பவனும், (அவற்றைத்) தாங்குபவனும் பரமாத்மா என்று அழைக்கப்படுபவனுமான இன்னுமொரு சிறந்தவன் இருக்கிறான். (மேலும்) மாறக்கூடியனவற்றுக்கு (க்ஷர புருஷனுக்கு) மேம்பட்டவனாகவும், ௧௫:௧௭

LITERAL MEANINGS
uttamaḥ—the Supreme; puruṣhaḥ—Divine Personality; tu—but; anyaḥ—besides; parama-ātmā—the Supreme Soul; iti—thus; udāhṛitaḥ—is said; yaḥ—who; loka trayam—the three worlds; āviśhya—enters; bibharti—supports; avyayaḥ—indestructible; īśhvaraḥ—the controller

TRANSLATION
As I transcend the perishable and am even higher than the imperishable, I am declared to be the highest Purusha in the world and in the Vedas.
Da ich das Vergängliche übersteige und höber selbst als das Unvergängliche bin, werde ich in der Welt und im Veda als die höchste Person (puruşottama) gefeiert. (15.18)
क्योंकि मैं क्षर से अतीत हूँ और अक्षर से भी उत्तम हूँ, इसलिये लोक में और वेद में भी पुरुषोत्तम के नाम से प्रसिद्ध हूँ
மாற்றமுடியாதவனை (அக்ஷர புருஷனை) விட உயர்ந்தவனாகவும் நான் இருக்கிறேன்; இதன் காரணமாகவே, (மனிதர்களின்) உலகிலும், வேதத்திலும் புருஷோத்தமன் (உயர்ந்தவன்) என்று நான் கொண்டாடப்படுகிறேன். ௧௫:௧௮

LITERAL MEANINGS
yasmāt—hence; kṣharam—to the perishable; atītaḥ—transcendental; aham—I; akṣharāt—to the imperishable; api—even; cha—and; uttamaḥ—transcendental; ataḥ—therefore; asmi—I am; loke—in the world; vede—in the Vedas; cha—and; prathitaḥ—celebrated; puruṣha-uttamaḥ—as the Supreme Divine Personality

TRANSLATION
He who, undeluded, knows Me as the highest Purusha, he, knowing all, worships Me with his whole being (heart), O Arjuna.
Wer mich in dieser Weise unverblendet als die höchste Person erkennt, der weiß alles und verehrt mich mit seinem ganzen Wesen (seinem ganzen Geiste), o Bhârata (Arjuna). (Siehe 07.14, 14.26, und 18.66) (15.19)
हे भारत ! इस प्रकार, जो, संमोहरहित, पुरुष मुझ पुरुषोत्तम को जानता है, वह सर्वज्ञ होकर सम्पूर्ण भाव से अर्थात् पूर्ण हृदय से मेरी भक्ति करता है
மயக்கமடையாமல் எவன் என்னை இந்த உயர்ந்தவனாக (புருஷோத்தமனாக) அறிகிறானோ, ஓ! பாரதா (அர்ஜுனா), அனைத்தையும் அறிந்த அவன், (என்னையே அனைத்தின் ஆன்மாவாக நினைத்து) என்னையே அனைத்து வழியிலும் வழிபடுகிறான். ௧௫:௧௯

LITERAL MEANINGS
yaḥ—who; mām—me; evam—thus; asammūḍhaḥ—without a doubt; jānāti—know; puruṣha-uttamam—the Supreme Divine Personality; saḥ—they; sarva-vit—those with complete knowledge; bhajati—worship; mām—me; sarva-bhāvena—with one’s whole being; bhārata—Arjun, the son of Bharat

TRANSLATION
Thus, I have imparted to you this most secret science, O sinless one; by knowing this, one becomes wise, and all their duties are accomplished, O Arjuna.
So habe ich dir, o Schuldloser, nun die höchst geheime Lehre dargelegt. Ein Mensch, der dieselbe kennt, wird weise und gelangt zur Erfüllung aller seiner Pflichten, o Bhârata (Arjuna). (15.20)
हे निष्पाप भारत ! इस प्रकार यह गुह्यतम शास्त्र मेरे द्वारा कहा गया, इसको जानकर मनुष्य बुद्धिमान और कृतकृत्य हो जाता है
ஓ! பாவமற்றவனே (அர்ஜுனா), இப்படியே, பெரும் புதிர்களைக் கொண்ட இந்த அறிவானது என்னால் (உனக்கு) அறிவிக்கப்படுகிறது. ஓ! பாரதா (அர்ஜுனா), இதையறிந்து, அறிவைக் கொடையாகக் கொள்ளும் ஒருவன், செய்யப்பட வேண்டிய தேவைகள் அனைத்தையும் செய்திருப்பான்" என்றான் (கிருஷ்ணன்). ௧௫:௨०

LITERAL MEANINGS
iti—these; guhya-tamam—most secret; śhāstram—Vedic scriptures; idam—this; uktam—spoken; mayā—by me; anagha—Arjun, the sinless one; etat—this; buddhvā—understanding; buddhi-mān—enlightened; syāt—one becomes; kṛita-kṛityaḥ—who fulfills all that is to be accomplished; cha—and; bhārata—Arjun, the son of Bharat